Postoje različiti načini upotrebe ljuski jaja u bašti, a posebno kao prihrane za paradajz, bez obzira da li ga gajite na otvorenom ili u plasteniku. Zato ih nemojte bacati i nemojte da vas mrzi da ih sakupljate. To je jedan od veoma djelotvornih i jeftinih prirodnih načina da obezbijedite biljkama zdrav rast i više plodova.

Upotreba ljuski jaja u bašti nije puki mit; one su zaista efikasna, naučno dokazana metoda za prihranu paradajza. Postavlja se pitanje kako ljuske jaja rade posao.

U osnovi, ljuske jaja, čije su tvrde strukture gotovo potpuno sačinjene od kalijum-karbonata, daju snažan nutritivni podsticaj biljkama. One daju i druge minerale, poput kalijuma i fosfora, a tu su i magnezijum, natrijum, mangan, bakar. Sada polako postaje jasno zašto su ljuske jaja tako efikasne.

Dodatak ovih moćnih hranljivih sastojaka pomaže u povećanju prinosa paradajza, kao i povećanju proizvodnje aromatičnih ulja koja paradajzu daju ukus. Ništa manje bitna stvar je da smanjuju mogućnost pojave nekroze tkiva ploda paradajza, odnosno pojavu truljenje vrha paradajza. Ovo je jedna od najčešćih fizioloških promena koja nastaje upravo zbog nedostatka kalcijuma.

Riječ je o mjestu na plodu gde je nekada bio cvijet, koji postaje crn i počinje da truli kao rezultat previše vlage. Naime, kalcijum (koji se osigurava ljuskama jaja) pomaže biljci paradajza u regulaciji upijanja vode, te utiče i na sprečavanje pojave truljenja vrha paradajza. I to nije sve što kalcijum čini za biljke.

Ovaj super mineral ojačava ćelijske zidove biljaka i podstiče uravnotežen, zdrav i efikasan prenos vode i translokaciju ugljenih hidrata. Naime, neretko kalcijum ostaje nepokretan u biljkama nakon što se apsorbuje, odnosno, ne odlazi u područja gde treba. Zalivanjem paradajza čajem od ljuski jaja pomaže se u rešavanju ovog problema.

Izlomljene ljuske od jaja u zemlji traže vrijeme da bi se razložile, bar nekoliko mjeseci, i imaće efekat tek sledeće godine. Sa druge strane, čaj od ljuski jaja je efikasniji način isporuke hranljivih materija paradajzu koji već raste. Posebno je pogodan za paradajz koji se proizvodi u plastenicima.

Recept za čaj od ljuski jaja

Recept je vrlo jednostavan, a osmislio ga je Džef Gilman, autor nekoliko knjiga o baštovanstvu, koji je čaj od ljuski jaja odneo u laboratoriji na ispitivanje i dobio potvrdu da su porasle koncentracije gore nabrojanih hranljivih elemenata.

Potrebno je 10-20 ljuski jaja, koje su prethodno oprane od ostataka žumanceta i bjelanceta i osušene, te dobro smrvljene. Prokuvate ih u litri vode i stavite da odstoje 24 sata. Za to vrijeme će hranljive materije iz ljuski da se ispuste u vodu.

Nakon toga, voda se procijedi i spremna je za korišćenje. Dvije šoljice po biljci je sasvim dovoljno, a prihrana se primenjuje na svakih nedelju dana do dve nedelje.

Izvor: agrosaveti.rs

Za razliku od drugih presadnica povrća, koje sadimo u ravnini s korijenovom balom, ovdje postupamo drugačije. Sadimo što je dublje moguće, odnosno sve do prvih listova. Tako potičemo biljku da iz donjeg dijela stabljike stvori dodatni splet bočnog korijenja koji će joj omogućiti da se bolje učvrsti u tlu.

Tako potičemo biljku da iz donjeg dijela stabljike stvori dodatni splet bočnog korijenja koji će joj omogućiti da se bolje učvrsti u tlu, da crpi više vode i hranjiva. Biljke koje su tako posađene mogu, bez problema, podnijeti i veću količinu plodova. Osim ovoga načina sadnje paradajza, preporučuje se i drugi način koji podrazumijeva da se paradajz sadi tako da se donjih desetak centimetara biljke i korijen polažu vodoravno po dnu jamice za sadnju. Zastire se zemljom tako da trećina stabljike, samo lisnati dio, viri van zemlje, ukoso.

Cijeli polegnuti dio stabljike u zemlji će pustiti izdanke korijena i tako ćemo povećati masu korijenja. Pri sadnji valja paziti da sve biljke paradajza budu polegnute prema jednoj strani, primjerice jugu, pa se nakon desetak dana kolci postave s druge strane biljke, kako ne bi uništili korijen.

Oblikovanje rajčice počinje odmah nakon sadnje, čim se pojavi prvi zaperak, bočna grančica koja raste između osnovne grane i listova. Dopustimo li joj da se razvije, stvorit će cvjetove i plodove i rasti koliko god može.

Zbog toga većina vrtlara uklanja sve zaperke i uz potporanj privezuje samo jednu granu koja će donijeti cvjetove i plodove na nekoliko etaža. Zahvaljujući dubljoj sadnji, rajčice mogu bez problema podnijeti i dvostruko više plodova pa se mogu uvijek ostavljati dvije grane, a ne jedna. Kada se pojavi peta cvjetna grančica, biljke obvezno treba pincirati kako bi zaustavile daljnji rast i grananje.

Vrijeme je da se riješimo puževa i nesmetano gajimo povrće

Krastavac salatar u plasteniku gaji se u raznim vremenskih intervalima u zavisnosti od željenog vremena dospijeća na tržište. U plasteniku krastavac se gaji u špalirnom sistemu sa jednom centralnom granom bez bočnih zaperaka jer na taj način se ostvaruje maksimalni prinos sa visokim procentom prve klase.

Pored osnovnih agrotehničkim mjera, osnovna i dodatna obrada, vrši se postavljanje sistema za navodnjavanje i malč folije kao i zasjena plastenika. Zasjena plastenika može se uraditi i krečenjem sa vanjske strane ali se mora paziti o procentu zasjene, a u većini slučajeva taj procenat je veći od dozvoljenog i kreč je neravnomjerno nanešen što ima negativne posljedice na rast i razvoj biljke jer raste samo vegetativni dio dok je smanjena oplodnja i plodonošenje. Efikasniji način zasjene je postavljanje mreža za zasjenu maksimalnog procenta do 35%. Prednosti mreže za zasjenu je što po cijeloj površini objekta imamo isti procenat zasjene, a pravilnim rukovanjem i skladištenjem mreža se može koristiti više proizvodnjih sezona.

Pored provjetravanje i zasjenjivanja prastenika navodnjavanje i prihrana vrše ključnu ulogu u određivanju prinosa.

Norme i intervali navodnjavanja zavise od faze razvoja biljke tako da se sa rastom i razvojem biljke povećavaju norme i intervali. Navodnjavanje je najbolje obavljati u jutarnjim časovima, a kod povećanih dnevnih temperatura vršiti još dva do tri dnevna navodnjavanje sa kraćim intervalima. Dnevno navodnjavanje je bitno iz razloga da smanjimo odbacivanje tek oplođenih plodova, koji zbog nedostatka vode požute i otpadnu.

Pored navodnjavanja vrši se i prihrana vodotopivim NPK đubrivima. Formulacije i količine đubriva zavise od faze razvoja biljke. Za fazu ukorijenjavanja prihranjujemo NPK đubrivima formulacije 1:4:1 u količini od 2 g/biljci/sedmično. Sledeća faza je faza intezivnog porasta, a u ovoj fazi prihranu vršimo NPK đubrivima formulacije 1:1:1 u količini od 2 g/biljci/sedmično. Zadnja faza u razvoju je faza intezivnog branja koja počinje sa prvim branjem, a završava sa poslednjim. U ovoj fazi prihranu vršimo NPK đubrivima formulacije 2:1:4 ili 2:1:3 u količini od 4 g/biljci/sedmično, s tim da navedenu količunu rasporedimo u dva do tri puta sedmično. U svim fazama razvoja jednom sedmično prihranjujemo sa kalcijumom i magnezijumom sa tim da ih ne treba miješati sa NPK đubirivima.

Za zaštitu krastavca protiv plamenjače, sive i bijele truleži koristimo fungicide sa aktivnim materijama: mankozeb, metalaksil, bakar-oksihlorid, fosetil aluminijum, azoksistrobin, ciprodinil, fludioksanil i dr. A za zaštitu protiv lisnih vaši, grinja i tripsa insekticide sa aktivnom materijom: deltametrin, abamektin, flomikamid, piriproksifen i dr.

Zaštita paradajza je proces koji se odvija od rasada do završetka branje. Najvažnije je proizvesti nezaražen rasad i imati zdravo zemljište gdje će se taj rasad presaditi. Ostala zaštita se odvija po planu zaštite koji je potrebno napraviti i na osnovu njega vršiti preventivna tretiranja. Fungicide i insekticide sa dužom karencom korisiti do početka branja, a nakon toga voditi računa o karenci i tretiranja vršiti između branja.

Zaštitu protiv bakterioze, plamenjače, pepelnice, sive i bijele truleži vršiti fungicidima sa aktivnim materija: pririmetalin, metiram, bakar-oksihlorid, metalaksil, azoktistrobin, ciprodinil, fludioksanil, piraklostrobin, boksalid, sumpor, dimetomorf i dr. Zaštita protiv lisnih vaši, grinja, sovica, tripsa i tute koristiti insekticide sa aktivnim materijama: emamektin-benzoat, abamektin, deltametrin, lambda-cihalotrin, hlorantraniliprol, metaflumizan i dr. piše pssrs.net

Prilikom tretiranja između branja voditi računa o dužini karence i birati pesticide sa kraćom karencom. Prvenstveno voditi računa o sivoj i bijeloj truleži i tuti koji nanose ozbiljne štete na paradajzu, a samim tim dolazi do smanjenja prinosa. Zato je najbolji vid zaštite preventivno tretiranje i pravljenje plana tretiranja. Isto tako vršiti uklanjanje oboljelog lišća i oboljelih plodova u cilju smanjenja procenta zaraze.

Navodnjavanje paradajza počinje od onog momenta kad se presadi u plastenik. Norme i intervali navodnjavanja prilagođavaju se fazi razvoja biljke. Poslije presađivanja vrši se prihrana NPK đubrivima formulacije 1:4:1 u količini od 2 g/ biljci. U fazu intezivnog porasta prihrana se obavlja NPK đubrivima formulacije 1:1:1 u količini od 2 g/biljci/sedmično. A u fazi plodonošenja i intezivnog branja prihrana se obavlja NPK đubrivima formulacije 2:1:3 ili 2:1:4 u količini od 3 do 4 g/ biljci/sedmično sa tim da preporučenu količinu podjelimo u dva ili tri puta. Isto tako u količini od 2g/biljci/sedmično prihraniti sa kalcijumom i magnezijumom odvojeno od prihrane NPK đubrivima. Po oblačnom vremenu primjenjivati višu, a po sunčanom nižu koncentraciju đubriva. Isto tako, po sunčanom vremenu norme i intervale prilagoditi fazi razvoje biljke i po potrebi vršiti navodnjavanje par puta dnevno sa manjim normama.

Vršiti osnovnu ili dodatnu obradu zavisi od vremena presađivanja, odnosno da li se tikvica presađuje kao prva ili druga kultura u plodoredu. Prije same osnovne ili dodatne obrade treba izvršiti rasturanje stajskog i rasipanje mineralnog đubriva u količini od 30 do 50 tona po hektaru, odnosno od 300 do 500 kilograma po hektaru formulacije 1:2:3. Međutim, navedene količine najbolje je prilagoditi prethodno urađenoj analizi zemljišta i na osnovu planiranih prinosa u budućoj sezoni. Osnovna obrada se vrši poslije rasturanja stajskog i rasipanja mineralnog đubrova, a sastoji se od dubokog zaoranja ovih materija. Kod dodatne obrade prvo se vrši tanjiranje ili prolazak sjetvo – spremačom pa poslije frezanje ako je to potrebno. Dodatna obrade se završava kada postignemo mrvičastu strukturu zemljišta veličine frakcija od 0,5 do 5 milimetara.

Priprema i sadnja

Poslije završene dodatne obrade zamljišta pristupa se pripremi za sadnju. Priprema za sadnju obuhvata više faza: ravnanje zemljišta, izradu bankova, postavljanje sistema za navodnjavanje i mlač folije i obilježavanje rednog rastojanja. Ravnanje zemljišta se vrši ukoliko se dodatnom obradom nije vršilo frezanje. Izrada bankova nije obavezna mjera, međutim ima niz prednosti zbog kojih bi je trebalo uraditi. Osnovne prednosti bankova su bolja aeracija zemljišta, prilikom kišnog perioda ne dolazi do nakupljanja vode i gušenja korijenovog sistema i ne dolazi do zbijanja zamljišta u zoni korijena. Rastojanje između bankova je od 1 do 1,5 metara, a visina bankova od 20 do 30 centimetara. Postavljanje sistema za navodnjavanje i malč folije vrši se pomoću mašina specijalno konstrujisanih za ovu namjenu. Najčešće se koristi crna malč folija i PVC crijeva sa rasponom kapaljki od 10, 15 i 20 centimetara. Nakon izvršenih radnji pristupa se obilježavanju rednog rastojanje. Obilježavanje nije obavezno, međutim daje nam podatake o tačnom broju biljaka koji je bitan sa izradu plana prihrane i normi navodnjavanja, a ima i estetski karakter.

Pročitajte: Tikvice brzo rastu – Možete ih saditi nekoliko puta u sezoni

Sadnja se obavlja ručno na već postavljenoj malč foliji. Redno rastojanje je od 50 do 100 centimetara, a zavisi od bujnosti hibrida i međurednog rastojanja bankova. Vrijeme presađivanja je od početka maja do kraja avgusta. Ako se proizvodnja obavlja na većim površinama sadnja bi se trebala obavljati u etapama, razlog tome je da se poslije olakša branje i postigne što veći procenat prve klase plodova. Presađivanje vršiti u ranim jutarnjim i kasnim popodnevnim časovima kada su temperature niže. Prije iznošenja rasada poželjno je izvršiti zalijevanje ili potapanje rasada u mješavinu NPK đubriva formulacije 1:3:1 ili 1:4:1 u količini od 25 do 30 grama u 10 litara vode i fungicida na bazi propamokarb hidrohlorida ili propamokarb fosetila u količini od 10 do 15 mililitara.

Navodnjavanje i prihrana

Prvo navodnjavanje obavlja se odmah poslije presađivanja. Ako se presađivanje obavlja tokom cijelog dana poželjno je konstantno ili periodično navodnjavanje. Intervali i norme navodnjavanja se povećavaju sa fazama razvoja biljke. Pošto tikvice razvijaju veliku nadzemnu njena evapotranspiracija je velika, a samim tim i potrebe za vodom. U fazi intezivnog branja navodnjavanje treba obavljati poslije svake berbe. Sa navodnjavanjem vrši se i prihrana. Prihrana se obavlja azotnim đubrivima KAN-om ili AN-om jednom do dva puta sedmično u zavisnosti od faze razvoje biljke. Isto tako, svakih desetak dana poželjno bi bilo izvršiti prihranu kalcijumom da bi imali ravne, glatke i sjajne plodove. U fazi intezivnog branja treba izvršiti prihranu NPK đubrivima sa naglašenim sadržajem kalujuma formulacije 1:1:4 u količini od oko 2 grama po biljci. Zbog povećanog broja zametnutih plodova trebamo promjeniti sistem prihrane, da bi ti plodovi što prije bili za branje.

Zaštita i njega

Osnovna zaštita treba da je urađena u fazi rasada, a ako nije onda je treba izvršiti odmah poslije presađivanja fungicidima na bazi bakra. Naredni tok i program zaštite zavisi od stanja biljaka, tako da je potrebno pratiti stanje i preventivno djelovati. Isto tako, mehaničnim uklanjanjem oboljelih plodova i dijelova biljaka smanjuje se mogućnost pojave bolesti, a samim tim i upotrebu posticida. Održavanje prostora između bankova može biti hemijskim ili mehaničkim putem. Hemijskim putem vrši se upotreba totalnog herbicida, dok mehaničkim putem možemo vršiti frezanje ili okopavanje prostora. Isto tako, moguće je izvršiti malčovanje prostora između bankova slamom. Malčovanje slamom ima višestruku korist: sprečava rast korova, smanjuje isušivanje zemljišta, prilikom većih padavina omogućava brži ulazak na parcelu i ne dolazi do prljanja plodova. Pošto tikvica ima veliku nadzemnu masu moguće je postavljanje lutrasila bez potpore. Lutrasil je jako bitan za ranu proljećnu i kasnu jesenju proizvodnju. Period branja je raniji za 5 do 7 dana u odnosu na percele koje ne koriste lutrasil.

Branje i pakovanje

Branje se obavlja od 15 do 30 dana od dana presađivanja. Vremenski period od presađivanja do prvog branja zavisi od vremena proizvodnje i vremenskih uslova za datu sezonu. U početku berba se obavlja svaka 3 do 4 dana, a u fazi pune rodnosti i intezivnog branja svaka dva dana. Međutim postoje hibridi kod kojih se branje obavlja svakodnevno. Plodovi se beru ručno sa ili bez pomoći makaza i noževa. Zajedno sa plodom bere se i drška ploda ili peteljka dužine od 2 do 3 centimetra. Pakovanje plodova obavlja se u drvene ili kartonske gajbe. Ako se pakovanje obavlja i drvene gajbe unutrašnjost gajbe treba obložiti materijalom (npr. papir) da ne bi došlo do mehaničkog oštećenja ploda. Poslije branja i pakovanja, ako se odmah ne vrši distribucija, privremeno se skladišti u tamne i hladne prostorije.