Biljka slačica, poznata je najpre kao začin i osnovni sastojak senfa, ali je poznato i da ima izuzetno važna ljekovita svojstva.
Slačica je porijeklom iz Indije, mada je danas široko rasprostranjena, i u narodu se naziva često i gorčica, gorušica, ardalj; muštar; mustarda ili ognjica.
Najpoznatiji proizvod od sjemena slačice jeste etarsko ulje koje se dobija procesom destilacije, i koje je izuzetno ljekovito, ali kod nestručne upotrebe može biti čak i otrovno.
Slačice – opšte osobine biljke – porijeklo, vrste i izgled biljke
Slačica je poznata kao biljka iz porodice kupusa, i smatra se da postoje dvije osnovne sorte – bijela slačica (latinski naziv Sinapis alba) i crna slačica (latinski naziv Barssica nigra).
Iako se obe vrste slačice i bijela i crna, uzgajaju danas za industrijske namjene, one su i samonikle biljke i razlikuju se međusobno po porijeklu, izgledu i po osnovnoj upotrebi.
Crna slačica je biljka koja je poznata po svojim žutim cvjetovima koji rastu u „grozdovima“ u ljetnjim mjesecima, obično od maja do avgusta. Daje plodove koji su okruglog oblika i sadrže sjemenke koje se koriste kao začin i kao lijek.
Pročitajte: Ulje od senfa za vaše zdravlje – Nećete vjerovati koliko je ljekovito!
Bijela slačica je svojim porijeklom iz Indije, ima dlačice na listovima i stabljikama, takođe žute cvjetove, i odlično podnosi promjenljive vremenske uslove – i sušu i mrazeve.
Važno je znati da se slačica kao biljka „žanje“ uvijek noću i to pred kraj ljeta, a kako bi se najzad i omogućilo da njeni plodovi ostanu na stabljikama i da ne opadnu „pod težinom jutarnje rose“.
Nakon žetve se biljka slačica suši na vazduhu oko 15 dana, i onda se sjeme takođe često mora „provjetravati“, kako ne bi bilo zahvaćeno vlagom i razvilo gljivice pa tako postalo nepodobno.
Danas se u industrijske svrhe, biljka slačica najviše uzgaja u SAD-u, Kanadi, Indiji, Mađarskoj i Engleskoj, i spada u takozvane „medonosne biljke“, a koje imaju i izuzetna ljekovita svojstva i veliku hranljivu vrijednost.
Sastav slačice i njena najpoznatija ljekovita svojstva u alternativnoj medicini
Kako je već pomenuto na početku teksta, biljka slačica ima veoma poznata ljekovita svojstva u narodnoj medicini, a prije svega zbog svog izvanrednog sastava.
Naime, ljekovite materije koje su u visokom procentu zastupljene, prije svega u sjemenu ove biljke su:
- minerali – kalijum; kalcijum; fosfor; magnezijum; cink; gvožđe; mangan; selen;
- vitamini – niacin, riboflavin; tiamin; vitamin A; vitamin C i vitamin E;
- glikozidi – sinalbin u visokom procentu (daje semenu poznatu ljutinu);
- omega 3 masne kiseline;
- biljna vlakna;
- antioksidansi – izotiocijanat;
- biljne masti;
- bjelančevine;
- biljni šećeri odnosno ugljeni hidrati.
Veoma je važno da se napomene da slačica ima uravnotežene procente proteina, masti i ugljenih hidrata, i svaka od ovih komponenata u sastavu biljke zauzima oko 30% nutritivne vrijednosti.
Ljekoviti deo slačice je prije svega sjeme, koje nema mirisa, ali je poznato po ljutom ukusu, i od njega se prave razne tinkture, melemi, oblozi, čajevi, ali i brašno i ulje.
Pročitajte: Kako da napravite domaći senf?
Najznačajnija ljekovita svojstva biljke slačice
jesu poznata u alternativnoj medicini od davnina, i ova biljka utiče na:
- poboljšanje cirkulacije;
- pravilan rad srca i regulaciju arterijskog krvnog pritiska;
- pravilan rad jetre;
- poboljšanje rada creva;
- lečenje prehlade i raznih vrsta upalnih procesa;
- čišćenje krvotoka i detoksikaciju organizma;
- rad disajnih organa i prevenciju upalnih procesa na plućima.
Ulje od sjemena slačice – upotreba za zdravlje i moguće kontraindikacije
Generalno su dva najpoznatija proizvoda od sjemena biljke slačice, ulje i brašno, ali je važno da se napomene, da pored zdravstvenih benefita, oni mogu imati i neželjena dejstva.
Ulje se dobija od sjemena bijele slačice, ima svijetlo žutu boju i spada u grupu etarskih ulja, ali je kod nesavesne i prekomjerne upotrebe moguće da dođe do težih neželjenih dejstava.
Naime, ulje slačice je u visokim dozama poznato kao otrov za neke životinje (jer ima molekul koji se lako reasorbuje). Dok kod ljudi može izazvati opekotine i iritacije kože i sluznica, pa se dobija samo uz ljekarski recept u apotekama.
Ljekovitost ulja slačice potiče prije svega od važnog sastojka koji se naziva izotiocijanat. Ono jeste jedan od najboljih prirodnih antioksidanasa, a lako se resorbuje u organizmu i ima odlična antimikrobna svojstva.
Ulje slačice je prije svega zbog antibakterijskog efekta koji ima, poznato u narodnoj medicini kao sredstvo za liječenje prehlade, a u preventivne svrhe se koristi kako za detoksikaciju organizma, tako i za jačanje imuniteta.
Takođe je poznato da u kontrolisanim dozama, ulje slačice pomaže varenje i rješava probleme vezane za opstipaciju. Ali ako se ne koristi kako je propisano, ima kontra efekat – izaziva upalu crijevne sluznice, gastritis i upalu jajnika kod žena.
Zahvaljujući visokim koncentracijama izotiocijanata, koji se kao antioksidans „bori“ sa štetnim slobodnim radikalima. Ulje slačice se koristi često kao pomoćna terapija ili prevencija kod nekih vrsta tumora.
Melemi koji se spravljaju od ulja slačice
Kada su u pitanju obloge i melemi koji se spravljaju od ulja slačice, oni najveći značaj imaju u smanjenju bolova kod reumatskih bolesti – reumatoidnog artritisa i gihta.
Međutim, i u ovakvim „površinskim upotrebama“ ulja, treba biti oprezan jer se može javiti kod nestručne upotrebe crvenilo, iritacija i plikovi na koži.
Kada je u pitanju brašno koje se dobija mljevenjem sjemena slačice, ono se po pravilu koristi u smješi sa običnom vodom, kao melem protiv bolova.
Brašno od sjemenki slačice, upotrebljava se i kao oblog kod upale pluća i disajnih puteva; za umanjenje grčeva i bolova kod menstrualnih ciklusa; za „vraćanje svijesti“ kada se stavi u vruću vodu.
