U opštini Rudo četiri stočara imaju više od stotinu ovaca. Republičke premije potpomažu opstanak ove grane poljoprivrede i ovdje se gaji više rasa ovaca i to onih koje daju više mesa. Nedjeljko Vujadinović ima stado s više od 200 ovaca.

Mnogi stručnjaci smatraju da je istočni dio Republike Srpske  posebno opštine uz rijeku Drinu na granici sa Srbijom, ekonomski mnogo nerazvijeniji od zapadnog dijela ovog entiteta. Pored industrije, i u razvoju poljoprivrede zaostaje za drugim regijama u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini.

Opština Rudo, koja se nalazi na samoj granici sa opštinom Priboj u Srbiji, uspjela je i u ovim teškim vremena da očuva poljoprivredu, a samim tim i selo i domaćine srednjih godina ostavi da se bave uzgojem malina, pčelarstvom i stočarstvom.

Najveći broj poljoprivrednih proizvođača se bavi uzgojem ovaca jer ova domaća životinja nije zahtjevna ni što se ishrane, a ni smještaja tiče. Prema riječima direktora veterinarske stanice u Rudom Save Subotića, na ovoj maloj teritoriji gaji se relativno veliki broj ovaca što trenutno iznosi između osam i devet hiljada odraslih jedinki.

Zadovoljavajuće republičke premije po jednom grlu

“Stada su većinom od 15 do 40 grla. Samo četiri vlasnika posjeduju više od 100 ovaca i kao takvi ispunjavaju uslove da dobiju republičku premiju“, objašnjava Subotić i navodi da svi vlasnici koji imaju više od trideset ovaca dobijaju od Ministarstva poljoprivrede Republike Srpske pet konvertibilnih maraka po grlu, a vlasnike stada sa više od 70 jedinki, sleduje 10 KM po jednom bravu.

On dodaje da se uzgoj ovaca ne povećava zbog usitnjenog zemljišta za pašu i pripremanja sijena za zimu, kao i raseljavanja mladih iz ove male opštine.

U torovima stočara ruđanske opštine preovladavaju grla polimske pramenke, a u posljednjih petnaestak godina se oplemenjuju sa sjeničkom pramenkom i vinterbergom. “Pored toga svi stočari koji vrše vještačko osjemenjivanje ovaca imaju povrat za plaćene veterinarske usluge u iznosu od 30 KM po grlu, što predstavlja još jedan vid stimulacije”, ističe Subotić.

Jedan od najuspješnijih stočara na području ruđanske opštine je Nedjeljko Vujadinović iz sela Ustibra čiji je tor i štala pravo bogatstvo za ove krajeve jer u njima živi više od 200 njegovih ovaca.

Nedeljko Vujadinović : Ruada ima prednosi i mana

“I ja kao i ostali stočari pokušavam da osavremenim proizvodnju time što ukršatamo rasu pramenke sa rudom. Ruda je rasa uvezena iz Engleske, a odlikuje je krupnoća, daje više mesadok joj je jedina mana što manje “ljubi” svoju jagnjad. Njena je mana i to što je i neotpornija na bolesti od pramenke i autohtonih rasa sa naših prostora“, objašnjava stočar iz Ustibra.

Ovaj stočar se hvali i time da njegove ovce u štalama imaju podno grijanje.

“To postižem tako što ne čistim sijeno i slamu koju im stavljam kao prostirku koje u dodiru sa đubretom i mokraćom sagorijevaju oslobađajući toplotu. Uslijed hemijskom procesa razlaganja azota i đubreta oslobađa se velika količina toplote koja dostiže temperaturu i do 20 stepeni Celzijusovih što pogoduje ovcama ali i malim jagnjadima“, kaže  Vujadinović i dodaje da nema problema sa prodajom ovaca jer je zbog nestašice ovčijeg mesa tržište ispražnjeno.

Da bi odgajio kvalitetnu jagnjad, Vujadinović podsjeća da domaćin mora posjedovati i kravučijim će se mlijekom hraniti tek rođena jagnjad ako im majka nema dovoljno hrane ili odbija da ih doji.

Vukovi nanose štetu sadima stočara

Stočar Mirko Jovanović iz sela Budimlije, koji ima stotinu ovaca, žali se da u toku godine ima velike gubitke grla  koje napadaju izgladnjeli vukovi i psi lutalice.

“Tako sam prošle godine štetovao 16 brava koje su ove divlje životinje zaklale, a od nekih ni kosti nisam našao“, jada se Jovanović, ali kaže da je gajenje ovaca ipak isplatljiv posao, ali sa tim da stočar u toku godine nema ni dana odmora, a i vuna se prodaje u bescijenje.

Ovaj proizvođač ovčijeg mesa kao i ostali ističe da nigdje u bližoj okolini nema stočnih pijaca tako da kupci po ovce dolaze na kućni prag.

Na području ruđanske opštine, prema statistici veterinarske stanice, gaji se od 500 do 600 muznih krava i oko 300 ostalih kategorija kao što su junad i bikovi. Preovladavaju šarena goveda u tipu simentalca.

Opština stočarima za odgojenu junicu daje premiju 250 KM, za nabavljenu treću i svaku sledeću kravu 300 KM. Ipak premije nisu odlučujući faktor da bi se što više proizvođača odlučilo da uzgajaju goveda

IZVOR : AGROKLUB

Od proizvodnje mlijeka za tržište u Bosni i Hercegovini živi oko 12.500 poljoprivrednika, a mljekarstvo predstavlja veliki socijalni oslonac i sigurnost prihoda za stanovništvo ruralnih područja.

Uprkos tome i činjenici da postoje prirodni uslovi i značajni kapaciteti za razvoj mljekarstva, ono se već dugo godina bori sa različitim problemima. Jedan od onih koji su bili veliki udarac za ovu proizvodnju u BiH, od kojeg se još oporavlja, svakako je bio gubitak najvažnijeg tržišta kada je Hrvatska u julu 2013. godine pristupila Evropskoj uniji i na njenu teritoriju se više nije moglo izvoziti mlijeko iz BiH.

U međuvremenu je čak 11 mljekara iz Bosne i Hercegovine zadovoljilo sve potrebne uslove za sigurnost proizvoda i dobilo dozvolu da izvozi na tržište EU, ali to i dalje nije u mjeri u kojoj je to bilo prije gubitka hrvatskog tržišta.

Ova preduzeća tek sada, kvalitetom i cijenom, moraju izboriti za konkurentnost na velikom i zahtjevnom EU tržištu, a ta konkurentnost u proizvodnji mlijeka u velikoj mjeri zavisi od mogućnosti da se nabavni povoljna i kvalitetna stočna hrana i priplodni materijal, zatim od kvaliteta muznih krava, te higijene u proizvodnji i preradi mlijeka.

Ovo je pokazala analiza stanja na tržištu mlijeka i mliječnih proizvoda u BiH za period od 2014. do kraja 2017. godine i za prvih šest mjeseci prošle godine, koju je uradilo Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH.

Kako ističu stručnjaci, u posljednjih nekoliko godina ukupna proizvodnja sirovog mlijeka bilježi stabilnost, s obzirom na to da se kretala u rasponu od 576 do 701 miliona litara, s tim što je rast ili pad bio neznatan i to oko jedan do dva odsto. Najveća ostvarena proizvodnja sirovog mlijeka od 701 milion litara je zabilježena 2016. godine, što je u poređenju sa proizvodnjom iz 2012. godine više za oko četiri odsto. Proizvodnja u 2017. godini je bila nešto niža i iznosila je 682 miliona litara.

– Proizvodnja sirovog kravljeg mlijeka kao najznačajnije sirovine za mljekarsku industriju je u 2017. godini u odnosu na 2016. godinu opala za 18 miliona litara, kada je iznosila 677 miliona litara – ističe se u analizi.

U Republici Srpskoj je u 2014. godini proizvedeno 324 miliona litara sirovog mlijeka, a nakon toga je zabilježen određeni pad, te je u 2017. godini iznosila 311 miliona litara. Istovremeno, u Federaciji BiH je proizvodnja mlijeka konstantno rasla, sa 365 miliona litara koliko je iznosila 2014. godine, na 374 miliona litara koliko je ostvareno u 2016. godini. To je uticalo i na stabilnost ukupne proizvodnje mlijeka.  Nadležni u Srpskoj, ipak, očekuju da će trendovi u ovom sektoru biti povoljni u narednom periodu.

– Ukupan broj proizvođača mlijeka u BiH je tokom nekoliko posljednjih godina smanjen tako da ih je u 2016/2017. godini registrovano oko 12.500, s tim što se poboljša struktura proizvođača na način da je povećan broj onih koji imaju više od pet krava naročito tokom tri posljednje godine. Od ukupne količine proizvedenog kravljeg mlijeka otkupljeno je 258.185 tona ili 39 odsto. Otkup svježeg sirovog mlijeka nastavlja da raste i tokom 2017. godine i veća je za 15.404 tone ili šest odsto u odnosu na otkup iz 2016. godine koji je iznosio 242.781 tonu – ističu u Ministarstvu spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH.

Dodaju da se iskorištenost mljekarskih kapaciteta ne mijenja godinama i da u prosjeku iznosi oko 60 odsto. Kako ističu, izvoz mlijeka i mliječnih proizvoda od 2014. godine do kraja 2017. godine bilježi pozitivna kretanja. Izvoz je sa 60 miliona KM vrijednosti u 2015. godini povećan do 75 miliona KM u 2017. godini.

IZVOR : SRPSKAINFO