Prilikom podizanja zasada voća potrebno je planirati i na odgovarajuća mjesta podignuti efikasne vjetrozaštitne pojaseve, naročito na lokalitetima koji su podložni dejstvu jačih i čestih vjetrova.
Projektovanje i podizanje vjetrozaštitnih pojaseva, odnosno određivanje njihovog mjesta i pravca je znatno lakše ukoliko se posjeduje karta koja ukazuje na karakter reljefa, pravac i brzinu vjetrova.
Prema propusnosti vetra treba razlikovati tri tipa pojaseva:
- nepropusni – formira se od 3-5 redova rastinja različite visine (1. red žbunaste forme, 2.red niže drveće, 3. red visoko drveće);
- polupropusni – formiraju se od stabala sađenih u jednom ili dva reda, na što većem rastojanju, a efikasni su kada voćnjaci nisu na udaru jakih vetrova;
- propusni – formiraju se tako što se na određenim razmacima ostavljaju manji prolazi za vazdušne mase kroz koje vetar prolazi, ali sa znatno smanjenom snagom.
Drveće koje koristimo za formiranje vjetrozaštitnih pojaseva treba da ispunjava sledeće uslove:
- da dobro uspjeva na tom lokalitetu;
- da raste brže od voćki koje ćemo gajiti;
- da nema sa voćkama zajedničke bolesti i štetočine;
- da drvo ima veliku upotrebnu vrednost;
- da ne formira izdanke;
- da mu je krošnja dovoljno gusta.
Ipak, glavni kriterijum pri izboru odgovarajućih vrsta šumskog drveća za tu namjenu je da ono obrazuje visoku krunu i da su to brzorastuće četinarske i listopadne drvenaste biljke. Za formiranje vjetrozaštitnih pojaseva kod nas se najviše koriste: bagrem, lipa, topola, breza, smrča, bor, tuja i drugo drveće sa izraženom piramidalnom krunom.
ZAŠTO SE PODIŽU VJETROZAŠTITNI POJASEVI
Vjetrozaštitni pojasevi se sade upravno na kretanje vazdušnih masa, tako da se vazdušna masa manjim dijelom probija kroz krune unutar pojasa, a većim dijelom prelazi preko tog pojasa. Na taj način postiže se efekat da jači vetar prelazi preko voćnjaka i na znatnoj udaljenosti od zasada ponovo nastavlja kretanje u istom smjeru voćnjaka. Uspešnost vjetrozaštitnih pojaseva zavisi od visine stabala, konstrukcije pojasa i brzine vjetra. Da bi zaštita od vjetra bila što bolja zaštićena površina treba da bude što veća. Pojasevi se podižu na određenoj udaljenosti od zasada, zbog zasjene. Kada je pravac vjetra istok-zapad rastojanje iznosi 15-20 metara, a ako je pravac vjetra sever-jug, udaljenost od zasada je oko 10 metara.
Pored toga, vjetrozaštitni pojasevi imaju ključnu komponentu u smanjenju eolske erozije zemljišta, u očuvanju kvaliteta zemljišta, i vlage u njemu. Smanjivanjem jačine vetra u voćnjacima utiče se i na promjenu mikroklime, jer je odavno poznata činjenica da se smanjenjem vjetra smanjuje i isparavanje iz zemljišta, dok se relativna vlažnost vazduha povećava za skoro 15% i takođe smanjuju količinu prisutnog ugljendioksida u vazduhu.
U ovim pojasevima je više korisnih insekata (polinatora i predatora) koji utiču na povećanje oprašivanja i smanjenje broja štetnih insekata.
Autor: Dragan Bejatović
Izvor: pssrs.net
PROČITAJTE:
Da li je bolje orezati voće početkom zime ili kasnije?
Evo koje sve voće možete da kalemite