Mrkva i luk su među najpopularnijim biljaka u vrtu. Baštovani ih vole ne samo zbog izvrsnog ukusa i zdravstvenih koristi, već i zbog jednostavnosti uzgoja: nezahtjevni luk i mrkva rijetko prouzrokuju probleme. Međutim, ponekad čak i oni izazivaju nervozu kod vrtlara.
Ponekad se dogodi da šargarepa odjednom počne da se suši, dok perje luka dobija bijelu boju i lukovice trule. Žetva se topi pred našim očima. A često su neprimjetni insekti poput običnih muva – lukovih muva (Hylemyia antiqua) i mrkvina muva (Psila rosae) – glavni uzrok ovog ozbiljnog problema.
Opasnost od lukove muve
Lukova muva sama po sebi nije opasna za biljke, jer se hrani nektarom i polenom divljeg bilja. Larve su one koje nanose štetu luku, kao i bijelom luku i drugim lukovima. U srednjoj klimatskoj zoni, lukova muva razvija dvije generacije tokom sezone. Prvi let se obično dešava u aprilu i maju, obično u isto vrijeme kada cvjetaju maslačak i trešnja. Druga generacija štetnika leti ljeti, krajem juna i početkom jula.
Odmah nakon leta, ženka lukove muve počinje da polaže jaja. Ona ih postavlja na listove luka ili bijelog luka ili u rupe u zemlji pored ovih biljaka, raspoređujući ih u redove ili manje gomilice. Nakon nekoliko dana, opasne štetočine luka – larve lukove muve – izlaze iz jaja.
One prodru u lukovicu i odmah počinju da se hrane, izgrizajući velike rupe unutar nje. Ponekad larve prelaze sa već pokvarenih lukovica na zdrave, i ciklus se ponavlja. Kao rezultat, luk počinje da truli, listovi mu se suše (na početku se vrhovi požute, a zatim sve lišće) i vene. Takav luk nije pogodan za konzumaciju.
Prisustvo lukove muve na biljkama ukazaće i na neprijatan miris truljenja, koji se posebno oseti kada obrađujete zemlju blizu luka.
Narodni lijekovi protiv lukove muve
Ako ne preduzmete ništa, štetočina će se brzo razmnožiti i može vam oduzeti veći deo budće žetve odnosno berbe. Da biste to spriječili, trebali biste se boriti protiv lukove muve što je ranije moguće, dok je broj štetočina mali. U ovom slučaju, narodni lijekovi mogu vam pomoći da se riješite problema.
Evo nekih od najpopularnijih:
Prah od listova duvana i drveni pepeo – redovno prskajte usjeve(između redova ili brazdi) duvanskim prahom nekoliko puta tokom sezone. Umesto toga, možete koristiti drveni pepo ili napraviti mješavinu duvanskog praha (1 kašika), mljevene paprike (1 kašika) i pepela (1 šolja);
Amonijum hidroksid (amonijak) – efikasan lijek protiv lukove muve. Za pripremu radnog rastvora, razrijedite 3 kašike amonijum hidroksida u 10 litara vode i tom smjesom zalijte luk jednom mesečno (tri puta tokom sezone);
Brezova katran – preporučuje se zalivanje lukovica rastvorom dobijenim od 30 g tečnog sapuna i 1 kašike brezovog katrana, svake dvije nedjelje (najmanje 2-3 puta tokom sezone), koji se rastvaraju u kofici vode.
Ne treba zaboraviti ni na preventivne mjere, koje će vam pomoći da spriječite pojavu lukove muve u vašem vrtu. Među osnovnim preventivnim merama su:
- poštovanje plodoreda;
- rani sejanje i sadnja luka;
- redovno rahljenje zemlje;
- duboko jesenje prekopavanje zemlje;
- dezinfekcija lukovica prije sadnje;
- pravovremeno uklanjanje biljnih ostataka;
- zajednička sadnja luka i šargarepe.
Pročitajte: Lukova muva -Štetnost i način suzbijanja
Šta predstavlja opasnost od mrkvine muve?
Mrkvina muva nanosi značajnu štetu baštovanima kao još jedan predstavnik reda dvokrilaca. Međutim, kako se može zaključiti iz naziva, ova štetočina ne napada luk već šargarepu/mrkvu i druge biljke porodice Apiaceae, kao što su peršun, paštrnak i slično.
Ovja insekat je jedan od najopasnijih štetnih organizama za šargarepu i može uništiti do 60-70% prinosa ako ne preduzmete odgovarajuće mjere. Oštećenje korijenovog povrća se javlja ne samo tokom rasta, već se nastavlja i nakon berbe, u mjestima gdje se skladišti.
U srednjoj klimatskoj zoni, šargarepna muva razvija dvije generacije tokom sezone. Let prve generacije počinje u periodu cvetanja jabuke, dok let ljetnje generacije obično počinje u junu ili julu. Nakon izletanja, ženka odmah počinje da polaže jaja (obično to radi u večernjim satima), smještajući ih blizu posađene mrkve ili na korijenu mrkve.
Izležene larve odmah ulaze u unutrašnjost korijena praveći hodnike, počinju se hraniti. Ovaj proces traje više od tri nedjelje.
Na biljkama oštećenim od šargarepne muve, listovi na početku dobijaju crveno-ljubičastu boju, a zatim požute i suše se. Korijenovi se deformišu, postaju tvrdi, gorči i bezukusni, vidljive su im poprečne pukotine i brojni hodnici. Tokom vremena, oštećena šargarepa počinje da truli.
Narodni lijekovi protiv mrkvine muve
Kako pobediti mrkvinu muvu prije nego što uništi vaš usjev? Na početku možete pokušati da se izborite protiv štetočine korišćenjem narodnih lekova.
Lukom i bijelim lukom – usitnite 300 g lukovica, zatim ih prelijte s 2 litra ključale vode i ostavite da odstoje tokom jednog dana, nakon čega dodajte kantu vode i 30 ml tečnog sapuna. Koristite dobijeni preparat za prskanje biljaka ali i između redova;
Lišćem duvana ili ljuspicama luka – stavite listove duvana ili ljuske luka između redova, jer njihov miris odbija štetočinu;
Stabljikama paradajza – pripremite od njih rastvor. Za to sipajte 4 kg stabljika paradajza sa kantom ključale vode i ostavite da odstoji tokom dva dana. Prije upotrebe dodajte 50 ml tečnog sapuna i prskajte između redova šargarepe ovim sredstvom;
Takođe, u borbi protiv šargarepne muve ne zaboravite na preventivne mjere:
- Prilikom sadnje, odaberite sorte i hibride šargarepe koji su otporni na štetočine, kao što su Vitamin 5, Losinoostrovskaya 13, Nantska 4, Nesravnennaya, Calgary F1, Olympus, Perfection, Flakke;
- Započnite sa sijanjem povrća u najranijem mogućem roku;
- Gredice sa šargarepom postavite na dobro osvijetljena mjesta, po mogućstvu u blizini lukovice;
- Odmah nakon berbe, uklonite izbačene stabljike šargarepe iz bašte, jer njihov miris privlači insekte;
- Tokom ljeta štetočine, postavite zaštitne mreže iznad gredica i prekrite ih agrotekstilom;
- Ne zaboravite na duboko okopavanje zemlje u jesen, nakon žetve.