Kako postaviti žicu – Novi zasadi vinograda zahtjevaju i odgovarajuću potporu. Postavlja se dilema – kako postaviti žicu (jednu ili dvije)? Maksimalno morate obratiti pažnju kod postavljanja žice na naslonima – postoje teorijska i praktična iskustva, a koja su uslovljena vinogradarskim rejonima.
Preporuka za Prokupac:
I sprat (odozdo na gore) – prva žica na 60 cm.
II sprat – na 90 cm jedna žica + 10cm druga paraleno na drugoj strani stuba,
III sprat – jedna žica na 130 cm +10 cm druga paralelno takođe na drugoj strani stuba.
Preporuka za Kaberne, Šardone, Merlo:
I sprat – (odozdo na gore) prva žica na 65-70 cm
II sprat – žica na 90 cm (npr. glava se veže na 70 cm, a lastari se vežu na drugoj 90cm pa se vrate na 70 cm i vežu)
III sprat – 115 cm jedna + 10 cm druga paralelno na drugoj strani stuba
IV sprat – jedna na 160 cm + 10 cm druga paralelna.
Mora se voditi računa da lastari počevši od drugog sprata budu postavljeni između paralelnih žica u tom spratu. Takođe bujnost se mora stabilizovati da bi dobili kvalitet. Što se tiče vinove loze oko okućnica tu se može postaviti i po jedna žica po spratu – jer pretpostavljam da je to samo par čokota.
Kako postaviti žicu u mladom vinogradu?
Žica kao naslon može biti od različitog materija: pocinkovana žica, žica od plastike, žica od aluminijuma i drugih legura. Najčešće je u upotrebi pocinkovana žica.
Prečnik žice zavisi od njene funkcije u špaliru i kreće se u granicama:
– za žice u špaliru za koje se privezuju krakovi kordunice, prečnik se kreće od 3,1 do 3,8 mm.
– za žice u špaliru za koje se vezuju lukovi, prečnik se kreće od 2,4 – 2,8mm.
– za žice za koje se privezuju lastari, prečnik se kreće od 2,0 – 2,4 mm.
– žice koje se upotrebljavaju za lengerisanje čeonih stubova imaju prečnik od 4 -5 mm.
Sorte kao što su Kaberne Sovinjon i Merlo su bujne sorte i zahtjevaju mješovitu ili dugu rezidbu, tj. lukovi se režu na 10-12 okaca.
Od visokih uzgojnih oblika na kojima se primjenjuje mješovita ili duga rezidba mogu se odabrati: Mozerova kordunica, Silvo kordunica, Kazanavljeva kordunica.
Silvo kordunica
Ona je visoka dvokraka kordunica, po obliku stabla i rasporedu čvorova slična Mozerovoj kordunici ali za razliku od nje u rodnim čvorovima se isključivo obavlja samo duga rezidba na lukove. Namijenjena je za gajenje vinskih i stonih sorti i za rejone u kojima se češće javljaju kasni proljećni mrazevi. Orezani lukovi u čvorovima ostavljaju se vertikalno dok prođe opasnost od kasnih mrazeva, a onda se savijaju i vezuju. Tako se pospješuje aktiviranje najnižih okaca na luku i razvoj lastara koji su pogodni za orezivanje lukova u narednoj godini.
Preporuka za Kaberne Sovinjon i Merlo
U drugoj godini i ne postoji neka rezidba već samo vezivanje i zalamanje lastara kao i ostavljanje planiranih okaca iz kojih će u trećoj godini izvesti lukove koje ćemo rezati na 10-12 okaca (duga rezidba u špalirskom uzgoju visokog stabla vinove loze takođe moramo ostaviti i po dva okca u osnovi luka za sljedeću godinu od kojih ćemo prvi dobro razvijeni lastar ostaviti. (U svakoj narednoj godini za novi luk se ostavlja prvi dobro razvijeni lastar pri osnovi prošlogodišnjeg luka.) Praktično ćemo tek u četvrtoj godini dobiti rod koji smo očekivali, a koji prati sve ono što smo prethodnih godina planirali i radili.
Takođe ću vam naglasiti da je prinos Kabernea od 6.000-12.000 kg/ha, a Merloa od 6.000-18.000 kg/ha. Ako idete na kvalitet ovih sorti ostavite po jedan luk po spratu i dobićete možda manje prinose po hektaru, ali svakako bogatije količinom šećera što će se odraziti na kvalitet vina.
Što se tiče Game Bojadisera ova sorta zahtjeva mešovitu rezidbu. Lukovi se režu na 8 okaca. Uzgojni oblici za srednje visoko i visoko stablo su Rojatska kordunica i Kazanavljeva kordunica.
Kako postaviti žicu u mladom vinogradu?
Savremena proizvodnja grožđa i proizvodnja kvalitetnih vina podrazumijevaju i kvalitetne sorte vinove loze, čije gajenje nije moguće bez naslona. Opredjeljenje za naslone u novom vinogradu podrazumijeva izbor naslona (kolje i žica) koji su prilagođeni ekonomskim mogućnostima, koji imaju dugi vijek trajanja, koji odgovaraju planiranom uzgojnom obliku čokota i lako se postavljaju i zamjenjuju.
Stubovi mogu biti od različitog materijala: drveta, metala, plastične mase i od betona. Betonski stubovi i pocinkovana žica u novije vrijeme upotrebljavaju se kod povišenih i visokih sistema gajenja u plantažnim vinogradima. Betonski stubovi koji se upotrebljavaju su pretežno od prenapregnutog betona, dužine od 2-3 m i prečnika 7 do 12 cm. Čeoni betonski stubovi su obično duži za 20-30 cm od unutrašnjih.
Ukoliko betonske stubove ili one od metala i plastične mase zamjenjuju drveni stubovi, onda oni treba da budu od bagrema, hrasta ili bora. Dužina tih stubova je od 2-3 m, a prečnik unutrašnjih 8-12 cm, čeonih 15-18 cm. Drveni stubovi moraju biti od osušenog drveta, a da bi se njihova trajnost povećala oni se impregniraju.
Impregnacija se može obaviti na više načina: nagorijevanjem, u plavom kamenu, u katranu, u sublimatu i sl. Oko 1/3 stuba, što čini deo koji se ugrađuje u zemlju i 20-30 cm iznad zemlje podvrgavaju se impregnaciji. Najslabiji vid impregnacije je nagorijevanje.
Najčešće se impregnacija obavlja 10% rastvorom plavog kamena ili katranom. Impregnacija plavim kamenom traje oko 10 dana, treba je izvesti bar mjesec dana prije postavljanja stubova, dok impregnaciju katranom treba završiti najmanje 6 mjeseci prije postavljanja stubova.
Krajnje vrijeme za postavljanje naslona treba da bude na početku druge vegetacije.
Broj potrebnih stubova po jedinici površine zavisi od razmaka sadnje između redova i razmaka stubova u redu.
Za izračunavanje broja potrebnih stubova primjenjuje se sljedeća formula:
S=10.000 / A x B
S – potreban broj stubova po 1 ha
10.000=m2 po ha
A – rastojanje između redova
B – rastojanje između stubova u redu
Ako je rastojanje između redova npr. 3 metra, a rastojanje između stubova u redu 8 metara onda je
S=10.000 / 3 x 8=10.000 / 24 = 417 stubova
Rastojanja između stubova u redu se kreću od 4 – 10 m. Iskustvo pokazuje da se optimalno rastojanje između stubova u redu kreće od 6,5 – 8,5 m. Za izračunavanje potrebnog broja stubova mora se planirati dužina reda, koja mora biti deljiva bez ostataka sa brojem koji određuje razmak stubova u redu. Ukupan broj potrebnih stubova uvećava se obično sa 1% zbog loma ili oštećenja.
Kako postaviti žicu?
Nasloni u vinogradu (stubovi i žica) se postavljaju respektujući niz radnih operacija.
Prvo se obavi markiranje mjesta čeonih i unutrašnjih stubova. Zatim se po suvom vremenu iskopaju rupe, a potom raznesu stubovi. Rupe za stubove se mogu kopati ručno, ili kako se to u novije vrijeme radi mašinskom bušilicom. Mogu se postavljati i direktno utiskivanjem u zemlju pomoću specijalno konstruisanih uređaja koji se priključuju na hidraulik traktora.
Čeoni stubovi se postavljaju prije unutrašnjih, vertikalno ili pod uglom od 45 – 75 stepeni.
Pošto trpe veliko opterećenje oni se moraju veoma dobro učvrstiti odnosno lengerisati. Lengerisanje se izvodi pomoću kamena, betonskih blokova, pomoći metalnog lengera ili se učvršćuju podupiračem. Ponekada se čeoni stubovi učvršćuju pomoću betonskih stabilizatora koji se liju na licu mjesta. Čeoni stubovi se ukopavaju u zemlju više od unutrašnjih, obično 70 – 80 cm, a unutrašnji 50 – 60 cm. Pri učvršćivanju se vodi računa da stubovi sa svih strana budu u pravoj liniji.
Jedan mjesec do dva poslije utvrđivanja stubova, poslije njihove stabilizacije postavljaju se žice. Prvo se postavlja i utvrđuje prva žica na špaliru odozgo, potom najdonja, a onda ostale žice.
Moram napomenuti da svaki uzgojni oblik zahtjeva određeni raspored i visinu žice.
Autor: Dejan Tonić, dipl.inž., PSSS Prokuplje