Kasni ili postrni kupus dolazi na drugo mjesto u plodoredu. Uspješno se gaji posle usjeva koji oslobađaju njivu do jula, a to su: grašak, rani krompir, luk, pšenica i ječam. Najbolji predusjevi kasnom kupusu su grašak jer ostavlja dosta azota i hranjivih materija u zemljištu, i pšenica koja ostavlja dobru strukturu.
Vrijeme za sjetvu rasada kasnog kupusa je od 20. maja do 20. juna. Za rasađivanje biljke dospijevaju u prvoj ili češće tokom druge polovine jula, a berba počinje krajem oktobra – početkom novembra. U obzir treba uzeti i činjenicu da svaki dan sjetve posle 10. juna produžava vegetaciju u oktobru i novembru za 7 dana.
Priprema zemljišta i đubrenje
Posle ubiranja predusjeva obavlja se ljetnja obrada zemljišta, tj. plitko oranje na dubinu 15-20 cm. Istovremeno se zemljište i kultivira.
Da bi se dobio što veći prinos kupusa zemljište se đubri u više navrata. U jesen je dobro da se zaore stajnjak. Osim stajnjaka unose se i mineralna đubriva, i to na osnovu potreba kupusa. 10 tona glavica kupusa iznese 36-50 kilograma azota po hektaru, 15 kilograma fosfora i 50-55 kilograma kalijuma po hektaru. Količina čistih hraniva za potrebe kupusa iznosi 200-300 kilograma azota, 120-150 fosfora, 250-350 kalijuma i 40-60 kilograma magnezijuma po hektaru. Ovo znači da osnovno đubrenje treba da obuhvati 40-60 tona po hektaru, 800 kilograma NPK 8:16:24, a prihranu KAN-om. Od navedene količine jednu trećinu azota i dvije trećine fosfora i kalijuma treba unijeti do rasađivanja, a ostatak primjeniti u prihranjivanju.
Prvo prihranjivanje jednom trećinom azota obavlja se 6-7 dana posle sadnje, a drugo tokom intenzivnog razvoja listova rozete pri čemu se koristi preostala količina hraniva. Radi uštede đubriva može se obaviti samo jedno prihranjivanje sa 200 kg KAN-a, ili 100 kg UREE po hektaru 20-30 dana posle sadnje, odnosno u fazi najintenzivnijeg rasta rozete.
Rasađivanje biljaka i njega usjeva
Biljke se rasađuju kada imaju 5-6 dobro razvijenih listova. Pri rasađivanju rasad treba probirati. Odbacuju se biljke sa oštećenim temenim pupoljkom – buduća glavica, kao i slabe i bolesne. Rokovi sadnje su od 20. jun do 20. jula, u zavisnosti od planiranog vremena pristizanja berbe. Da bi se spriječila pojava korova, prije sadnje treba unijeti neki od herbicida.
Biljke se sade dublje nego u leji, odnosno sve do kotiledona. Zemlja oko žila korijena treba dobro da se sabije da ne bude vazduha oko njega, jer može doći do propadanja biljaka. Biljke se rasađuju na 50-60 u redu i 60-70 cm između redova.
Dan-dva posle rasađivanja počinje obnavljanje korijenovog sistema, što najčešće traje oko 15 dana. U ovo vreme treba popuniti prazna mjesta na parceli, nastala usled propadanja ili oštećenja rasada.
Da bi se sprečila pojava korova i pokorice u toku vegetacije dok biljke ne zatvore redove, zemljište treba okopavati i kultivirati. Ove mjere njege izvode se obično dva dana posle zalivanja. Međuredna obrada treba da bude u površinskom sloju, ne dublja, da se ne bi oštetio korijen kupusa, koji više ide u širinu nego u dubinu.
Kupus se bere sukcesivno – jednom do dva puta, u punoj tehnološkoj zrelosti. Beru se samo tvrde glavice s dobro formiranom i zavijenom glavicom. Ako se produži vrijeme berbe dolazi do tehnološke prezrelosti, uslijed čega glavice pucaju.
Poslednja berba kasnih sorti kupusa mora da se organizuje prije nego što temperatura padne ispod -5°C. Na -4-5°C kupus može da bude samo privremeno, jer posle duže vremena dolazi do izmrzavanja glavica. Tržišnim glavicama smatraju se sve one normalno razvijene, mase 1,5, 3 i više kilograma. Prinos kasnih sorti kupusa je 45-80 t/ha. Sorte pogodne za ovu proizvodnju su: Futoški kupus, Srpski melez, Atria, Rinda – za svježu potrošnju i kišeljenje, Koronet, Erdeno – za prezimljavanje, a može da se lageruje do aprila.
Dr Janko Červenski Naučni institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad Časopis Poljoprivrednik
PROČITAJTE:
BUVAČI napadaju kupus tokom juna – SAPUNICA može pomoći u zaštiti!
Kada sijati kupus za berbu tokom cijele godine?