Čičoka ili topinambur je višegodišnja biljka pozata i kao divlji krompir. Njegova stabljika, list i cvijet podsjećaju na suncokret. Ovo povrće ima zadebljali korijen, gmolj, koji se koristi za ishranu i sličan je krompiru. Čičoka vodi porijeklo iz Sjeverne Amerike.
Karakteristike biljke
Čičoka cvijeta prije nego što počnu jesenji mrazevi i ne daje sjeme. Stablo može da poraste u visinu i do 2 metra. Cvijet je sličan suncokretu, a korijen biljke je gomoljast, nepravilnog oblika i nepravilne veličine.
Razmnožavanje
Divlji krompir se razmnožava gomoljima, kao i krompir. U zemlji gdje je uspevala čičoka uvek ostane dosta sitnih gomolja iz kojih se iduće godine biljka sama obnavlja.
Berba, vadjenje i čuvanje čičoke
Berba čičoke se obavlja tek kad mrazevi unište zelenu masu. Pošto čičoka cvijeta od jula pa sve do oktobra, krtole sazrijevaju u u avgustu, a vadjenje ploda se obavljatokom jeseni.Mogu se vaditi i kasnije. Plodovi se mogu čuvati u ftižideru ali sa protokom vremena gube nahranljivosti. Ipak, krtole mogu ostati u zemlji tokom cele zime i one će u aprilu formirati nove biljke.
Uzgoj i sadnja
Otporna je biljka i ne zahteva neke posebne uslove za uzgoj.
Sadnja: Obavlja se sjemenskim materijalom, a najbolje vrijeme sadnje je rano proljeće. Krtole koje koristimo za sadnju moraju biti zdrave, da nemaju nabore ni oštećenja. Sadi se u redove, 100 x 60-70 cm, po dva u kućice, na 7 do 10 cm dubine.
Čičoka se negdje gaji kao stabljika koja pravi živu ogradu, zahvaljujući visini od preko dva metra i cvijetu koji traje sve do oktobra.
Lovci je nerjetko siju po obodima šume i tako privlače divlje svinje koje vole ovu gomoljastu biljku.
Karakteristike ploda
Čičoka je hranljiva ali i dijetalna i ljekovita namirnica.
Može se koristiti se kao kuvana, pečena, a nekad kao svježa. Tako sirova ima ukus lješnika, a zrela ima ukus sličan artičoki pa se zato negdje naziva i ”Jerusalimska artičoka”.
Čičoka sadrži 13 – do 20 posto ugljenih hidrata koji se u jesen pretvaraju u skrob. Prosječno ima ulja oko 0,17%. Ima visoku energetsku vrijednost od 78.5 KCal.
Ovo povrće mogu da koriste dijabetičari – ali jedino u jesen kada je najljekovitija i najhranjljiva. Fruktoza, osnovni sastojak inulina iz čičoke, je jako sladak prirodni šećer, koji je neškodljiv za osobe koje boluju od šećerne bolesti.
Čičoka je posebna i po tome što je izvor esencijalnih aminokiselina, tj. aminokiselina koje organizam ne može sam da proizvede. Od čičoke se može praviti i rakija.
Mlade stabljike s lišćem mogu se koristiti kao zeleno povrće i varivo.
Inulin kao glavni sastojak čičoke je probiotik koji stimuliše razvoj bifidobakterija i acidofila – bakterija koje eliminišu štetne mikroorganizme iz crijevne flore, sprječavaju crevne infekcije, pomažu kod zatvora i poboljšavaju apsorpciju mineral, jačaju imunitet i pomažu u prevenciji kancera debelog crijeva.
Plod čičoke sadrži dosta kalcijuma, gvoždja, cinka, vitamina B1 i B2, kalijuma, fosfora, vitamina A, C i D, proteina, masti, celuloze, ugljenih hidrata.
Sirovi plodovi smanjuju mogućnost dobijanja karijesa, a blagotvorni su kod malokrvnih osoba, za alergije na hranu, pomažu kod visokog pritiska i nekih kardiovaskularnih oboljenja.
Izvor: Seoski poslovi
PROČITAJTE:
Plamenjača KRASTAVCA – Pričinjava ogromne štete!
Pepelnica tikvice: Simptomi i borba protiv ove bolesti
Kako proizvesti visoki pasulj TETOVAC