Uloga uzgojnih oblika u postizanju optimalnih prinosa i kvaliteta grožđa

Uzgojni oblik čokota predstavlja jedinstvenu cjelinu sa naslonom ili bez naslona i obuhvata oblik čitavog čokota, sa rasporedom lastara i ostalih organa koji se razvijaju na lastarima. Njegov osnovni element je višegodišnji deo stabla.

Pri uskorednom načinu gajenja loze formiraju se niska, prizemna stabla u obliku nepravilne glave čokota sa izduženim kracima ili bez njih. Ukoliko lozu gajimo špalirskim sistemom tada se obrazuju izdužena stabla različitog oblika i razvijenosti. Uzgojni oblici se sa ovim načinom gajenja loze nazivaju kordunice koje mogu biti jednokrake ili dvokrake i jednospratne ili višespratne. Na pojedinim dijelovima čokota obrazuju se zadebljanja koja se nazivaju rodni čvorovi na kojima se razvijaju lastari. Pri rezidbi lastari se skraćuju na kondire (kratka rezidba, 1-5 okaca) ili lukove (duga rezidba, 6-16 okaca) što zavisi od sorte loze i uslova gajenja.

Nazivi uzgojnih oblika nose naziv vinogradarskog područja (rajnski, župski, krajinski, karlovački, bordovski, kazarsa itd), a pored naziva područja stoji i ime autora uzgojnog oblika (Mozer, Gijo, Silvo itd).

Kada se bira uzgojni oblik za čokot uzimaju se u obzir različiti činioci kao što su: biološke osobine sorte i lozne podloge, klima i zemljište područja gde se loza gaji, nasloni, mehanizacija i dr. Osnovna suština formiranja uzgojnih oblika jeste dobro osunčavanje listova i grozdova, provetrenost, racionalnost obavljanja svih radova i primenu mehanizacije u vinogradu. Prednost jednog nad drugim oblikom čokota daće se onom koji u vegetaciji ispolji veći procenat kretanja rodnih okca, koji ima manje nerodnih od rodnih lastara, veći koeficijent plodnosti i prosečnu masu grozda.

Pošto od pravilnog izbora oblika čokota i načina rezidbe mnogo zavisi prinos i kvalitet grožđa, odnosno manji ili veći ekonomski efekat u proizvodnji, prije podizanja vinograda izboru uzgojnog oblika mora se posvetiti izuzetna pažnja.

Prema obliku stabla uzgojni oblici se dijele na:

• stabla u vidu zadebljane glave


• uzgojni oblici sa kracima


• uzgojni oblici izduženog stabla tipa kordunice

Prema visini stabla uzgojni oblici se dijele na:

• uzgojni oblici niskog stabla (do 50 cm)


• uzgojni oblici srednjeg stabla (od 50 do 80 cm)


• uzgojni oblici visokog stbala (preko 80 cm)

Najznačajniji činioci koji utiču na opredjeljenje pri izboru visine stabla su:

• klima


• zemljište


• sorta i lozna podloga


• tehnologija proizvodnje grožđa