U organizaciji zemljišne teritorije za postavljanje jednog voćnjaka jedno od ključnih izbora je i razmak sadnje biljaka.
Pravilno određivanje razmaka između voćaka najpovoljnije utiče na njihovo uspijevanje. Ovo rastojanje trebalo bi da obijezbedi normalan i maksimalan razvitak krune, tako da ona bude dovoljno osvijetljena, a zatim da stablo ima zadovoljavajući hranljivi prostor.
Posljedice nedovoljnog razmaka između stabala u voćnjacima najčešće se manifestuju u slabom razvitku krune sa ograničenijim mogućnostima rodnosti, u nedovoljnoj osvijetljenosti krune sa svim nepovoljnim posljedicama (slabo formiranje cvijetnih pupoljaka, veće otpadanje zametnutih plodova, znatno lošiji kvalitet zametnutih, a održanih plodova, jači razvitak parazitnih gljivica, nedovoljno zdrvenjavanje grančica u unutrašnjosti krune, zbog čega su one znatno osetljivije prema mrazevima i dr.).
Takođe, otežana je i obrada zemljišta, pogotovo ako se koristi neadekvatna mehanizacija, teža je borba protiv bolesti i štetočina, berba plodova, rezidba, kao i sve druge manipulacije u zasadu.
Obično su u takvim voćnjacima, u kojima su voćke na pretjerano malom razmaku, rodne samo grančice vrhova krune.
Ranije je preporučivano da razmak između voćaka bude takav da voćke mogu ne samo nesmetano da se razvijaju , dostižući maksimalne razmjere krune, već i da im se periferne grane krune nikad ne dodiruju.
Međutim, u savremenoj voćarskoj proizvodnji hranljivi prostor, koji se određuje rastojanjem između voćaka u redu i redova voćaka, u odnosu na ranija shvatanja, u mnogome se razlikuje. Umjesto, na pr. nekadašnjih 100 do 200 stabala jabuke po jednom hektaru, danas se u plantažnim komercijalnim zasadima može gajiti i 5000 stabala.
Na razmak voćaka utiču mnogi činioci, od kojih su najvažniji: vrsta i sorta voćaka, oblik i način formiranja krune, podloga, reljef, položaj, osobine zemljišta, primjenjena mehanizacija i drugi.
Voćke se moraju saditi na dovoljnom rastojanju, tako da na jedinicu površine stane najveći mogući broj sadnica, ali da se time ne stvori zasjenjivanje, koje bi nepovoljno djelovalo na prinose.
PROČITAJTE: Vrijeme i pravilan način sadnje voćaka!
Sam izbor sadnje i razmaka između i unutar redova nikako ne smije biti šablonski planiran.
Najvažniji su oblik krune koji treba da ima buduća voćka i vrsta podloge.
Uzimajući ova dva faktora u obzir za određivanje rastojanja postoje praktično određena, orjentaciona rastojanja za sve kontinentalne vrste voćaka, po kojima se vidi da oblik krune i bujnost podloge određuju hranljivi prostor.
Na primjer, hranljivi prostor za jabuku značajno zavisi od podloge, ali isto tako utiču i drugi činioci: zemljište, klima, namjena proizvodnje, kao i mogućnosti savremene tehnologije gajenja.
Tako, razvijenost krune iste sorte jabuke na podlozi M 27 iznosi oko 30 % od razvijenosti na sejancu divlje jabuke, dok na slabije bujnim podlogama ovakve razlike su još veće.
Mr Branko Tanasković
Izvor: psss