Sve češće širenje razarajućih pandemija podsetnik je na ključnu ulogu imunološkog sistema u zaštiti od bolesti. To se odnosi na sva živa bića, ukljućujući biljke i drveće u našim šumama, kao i na voćne vrste koje se koriste kao izvor hrane.
Konstantno rastuća otpornost patogena na sintetičke pesticide jasno pokazuje da su dani našeg načina liječenja zaraženog drveća odbrojani. Druge sanitarne strategije koje uključuju sječenje i spaljivanje bolesnog drveća nisu se pokazale toliko djelotvornim koliko se nadalo, pa je potreba za alternativnim strategijama kontrole postala hitna.
Prema časopisu „Natural Resources Canada“, zbog sve većih klimatskih promjena očekuje se pogoršanje bolesti drveća u urbanim i prirodnim šumama, kao i u voćnjacima.
Kao i kod novog koronavirusa, zaražena stabla mogu biti asimptomatska, što znači da mogu da nose bolest i da je šire, a da ne pokazuju simptome.
Za uzgajivače jabuka, glavnu opasnost predstavlja krastavost jabuka, što se javlja kao posljedica gljivičnog oboljenja. Bolest uzrokuje ozbiljne ekonomske gubitke u godinama s više vlage, a podjednako je destruktivna gotovo na svim kontinentima.
Zbog toga se dr. Glynn Percival, istraživač u Laboratoriju za istraživanje drveća „Bartlett“ na Univerzitetu u Readingu, bavi proučavanjem načina borbe protiv nje.
U potrazi za alternativom sredstvima za zaštitu bilja dr. Percival počeo je da proučava efekte malča od jedne vrste drveća, poznatog i kao čisti malč. Rani eksperimenti malčiranja stabala jabuka i krušaka djelovima gloga ili trešnje pokazali su povećane prinose voća od 80% zbog većeg sadržaja šećera u drvetu ovih stabala. Isti malčevi takođe su poboljšali procenat preživljavanja bukve sa 10% na 70%, kao i povećanje rasta zapremine njihove krošnje.
Istraživanja suzbijanja bolesti malčem nisu novo područje, međutim, postoji relativno malo studija koje ispituju delovanje čistog malča. Zapravo, neka istraživanja pokazuju štetna dejstva malča od čistog bagrema, bukve i čempresa, uključujući inhibiciju klijanja semena.
S druge strane, dr. Jim Downer sa Kalifornijskog univerziteta – pionir na tom polju – otkrio je da čisti malč od eukaliptusa pospješuje rast platana. Nadovezujući se na ovaj prethodni rad, dr. Percival je otkrio da primjena čistog malča dobijenog iz više različitih stabala smanjuje jačinu truljenja korena na divljem kestenu čiji su uzroci patogeni Phytophthora cactorum i P.criticola.
Mnogi ljudi znaju da vrba sadrži salicilnu kiselinu (SK), jedinjenje koje je najčešće povezano sa efektima aspirina i ublažavanje bolova. Pokazalo se da komercijalno dostupni biljni proizvodi koji sadrže SK povećavaju otpornost na brojne patogene, uključujući pepelnicu i virus mozaika duvana.
Prema dr. Percivalu, izgleda da protein B-glukanaza igra ključnu ulogu. Naime, primanje doze SK uključuje prirodni odbrambeni sistem drveta, slično kao što injekcija vakcine stvara antitela kod ljudi.
Još je iznenađujuće da, dok je ljudima potrebna jedinstvena vakcina za svaku bolest, samo jedna doza SK povećava otpornost drveta na mnoštvo štetočina i gljivičnih, bakterijskih i virusnih bolesti. Aktivira se do 13 odbrambenih mehanizama, zbog čega drvo zadebljava lišće i proizvodi fenolne kiseline, tanine, obrambene enzime i antitijela. To je jasna prednost u odnosu na primjenu sintetičkih hemikalija kojima je često potreban jedinstveni proizvod – baktericid, virucid itd. – za svaki problem.
Studije su pokazale da SK efikasno kontroliše bolesti kao i agrohemikalije, a da je drvenastim voćnim vrstama potrebna samo jedna primjena tokom cijele sezone rasta.
Upotrebe dijelova kore vrbe, kao čistog malča oko voćaka, takođe je pokazalo efekte. Iako pronalaženje prikladne količine čistog malča od vrbe možda neće biti lak zadatak za sve, oni koji mogu da priušte prostor mogu da razmilsle o uzgoju vrba za ovu svrhu.
Postoji razlog zašto se vrbe vijekovima koriste kao biomasa – brzo rastu i lako se uzgajaju. Treba imati na umu da svježi, nekompostirani dijelovi kore vrbe sadrže veće količine SK, jer razgradnja ispira ovu hemikaliju iz drveta. Ukoliko ne postoji opcija da se nabavi vrba, topola takođe sadrži salicilnu kiselinu, ali dosta manje.
Za razliku od hemijskih sredstava, čist malč zahtijeva relativno mala kapitalna ulaganja. Još jedna, možda podcijenjena prednost, je mogućnost koja se pruža voćarima da preduzmu sigurne i organske mjere za jačanje imuniteta svojih voćnjaka.
Izvor: Agromedia.rs, Permaculture
PROČITAJTE:
Vrste kupine i njihove karakteristike