Naslovnica Blog Stranica 57

Šta je zdravije – ulje ili svinjska mast?

Šta je zdravije, ulje ili svinjska mast, jedna je od vječitih dilema domaćica, ali i svih ostalih koji paze na ishranu.

Nutricionistkinja Nađa Radonjić, u emisiji „150 minuta“ govorila o ovoj temi te otkrila koje je ulje najzdravije za pripremu jela.

„Za početak, što se tiče kokosovog ulja, ono je sastavljeno od zdravih zasićenih masti, kratkih lanaca koji lako prelaze u korisne strukture u našem organizmu. Možemo ga bez ikakvog straha koristiti i na njemu pržiti hranu, bez straha da ćemo od njega napraviti transmasti nepovoljne za naš organizam. Naime, kada bilo koje ulje dođe do tačke dimljenja, ono više nije za upotrebu. Tada samo stvara oksidativni stres u organizmu i pravi potencijalno apsolutno štetnu strukturu u organizmu. To važi i za druga kvalitetna i hladno cijeđena ulja. Tada se gube sva njihova dobra svojstva“, priča nutricionistkinja te se osvrće na mast i ulje, pričajući o tome šta je zdravije:

„Ako ćemo govoriti o nutritivnom sastavu, maslinovo ulje pobjeđuje jer zejtin ima više omega 6 masnih kiselina. U maslinovom ulju u tragovima samo ima omega 3, ima monozasićenih kiselina, omega 6 i 9. Ipak, rafinisano suncokretovo ulje ima višu tačku topljenja nego maslinovo, te je zdravije pržiti na suncokretovom ulju, a maslinovo je pogodnije za salate. Nije ultimativno i uvijek zdravije maslinovo ulje. Takođe, ne možemo reći ni da je ultimativno zdravo samo pripremati na svinjskoj masti, i unositi je u enormnim količinama. Takođe, palmino ulje ima visoku tačku dimljenja. Nije toliko korisno, ali ne može ni tako lako postati štetno. U tome je njegova prednost“, priča nutricionista Nađa Radonjić, a više o ovoj temi pogledajte u video-prilogu koji sledi.

Mart krajnji rok za zimsku rezidbu voća: Ovo su osnovni savjeti prilikom orezivanja

Voćarima je ostalo nešto više od mjesec dana da obave  zimsku, ili osnovnu rezidbu.

– Ova mjera izvodi se u periodu zimskog mirovanja, od novembra do marta mjeseca. Rezidbu koštičavih voćnih vrsta potrebno je sprovesti krajem februara i marta mjeseca. Greške u rezidbi rezultat su nepoznavanja bioloških karakterisitka pojedinih voćnih vrsta, ukazuje diplomirani inženjer voćarstva  Magdalena Todorović iz PSSS Kuršumlija

Prema njenim rečima cilj rezidbe je da se obezbijedi dobar vegetativni porast, rana i redovna rodnost i dobar kvalitet ploda.

Kod rezidbae jabučastih vrsta voćaka pravilo  je da najniže grane u kruni budu najduže, a da se dalje idući prema vrhu, njihova dužina postepeno smanjuje tako da kruna ima kupast oblik.

Postoje razlike u rodnim grančicama, odnosno u građi i položaju generativnih pupoljaka na njima. Kod jabučastih vrsta voćaka generativni pupoljak se obrazuju na vrhovima rodnih grančica, dok su vegetativni pupoljci raspoređeni bočno na grančicama. One mogu biti kratke (naborite i krute rodne grančice) i duge (vite rodne grančice). U savremenim zasadima jabuke i kruške gustog sklopa mora se vršiti redovna zamena starog rodnog drveta sa mladim rodnim drvetom – objašnjava savetnica, po čijim rečima se mora voditi računa o bočnim granama koje na sebi nose staro rodno drvo.

Rodne grančice jabučastog voća – Slikovit prikaz!

– Bočne grane koje na sebi nose staro rodno drvo se ne smiju uklanjati do osnove, već se uklanjaju kosim rezom na „čep“, kako bi iz njih izbili novi mladari (za zamjenu), na kojima će se vremenom formirati rodni pupoljci. Takođe i svi bujni ljetorasti koji rastu pod oštrim uglom se uklanjaju kosim rezom na „čep“, kako bi iz njih izbili novi mladari koji će biti manje bujni i imati otvoren ugao rasta – osim ove rezidbe mora se izvršiti i izolacija provodnice.

– Pored toga, obavezno se mora izvršiti i izolacija provodnice, uklanjanjem konkurentnih ljetorasta, čime se podstiče njeno bolje obrastanje poluskeletnim granama – savjetuje naša sagovornica i podsjeća da kod rezidbe  koštičavih vrsta voćaka rodne grančice na vrhu imaju vegetativni pupoljak koji omogućava porast u dužinu, dok su bočni pupoljci uglavnom cvetni ili u kombinaciji sa vegetativnim.

Rodne grančice koštičavog voća – Slikovit prikaz!

– One mogu biti kratke (majski buketići, trnoloki izraštaji i kratke rodne grančice) i duge (mješovite rodne grančice, prevremene, slabaste i duge rodne grančice). Da je reziba voćaka kompleksan posao, koji zahtijeva dobro poznavanje fizionomije voćaka, ukazuju detalji rezibe, na koje posebno treba obratiti pažnju. Kod rezidbe koštičavih vrsta voćaka, posebnu pažnju treba obratiti na dominantan tip rodnih grančica koji je zastupljen kod pojedinih vrsta i sorti voćaka – tako je, na primjer, šljiva voćka koja po riječima stručnjaka ima tri grupe sorti.

– Tako se kod šljive mogu izdvojiti tri grupe sorti. Prvu grupu čine sorte koje uglavnom rađaju na jakim i dugim jednogodišnjim grančicama i one se jače orezuju. Drugu grupu čine sorte koje pretežno rađaju na kratkim rodnim grančicama. Treću grupu čine sorte koje stvaraju zatvorene i guste krune. Rezidba ovih sorti se uglavnom svodi na proređivanje krune kako bi se postigla bolja osvjetljenost – nešto malo drugačija je rezidba breskve.

– Kod breskve se teži da se rezidbom ostavi potreban broj mješovitih rodnih grančica (dužine od 20 do 50 cm) pravilno raspoređenih u svim dijelovima krune, jer se na njima obrazuju najkrupniji i najkvalitetniji plodovi. Ostale grančice se uklanjaju do osnove. Rezidba trešnje i višnje se sastoji u prekraćivanju grana i proređivanju suvišnih grana i ljetorasta – rekla je za Dobro jutro inženjer voćarstva  Magdalena Todorović iz PSSS Kuršumlija.

Piše: D. Alihodžić

Dezinfekcija plastenika – Mjera koja će smanjiti bolesti u zaštićenom prostoru

Higijenske mjere u plasteniku ili stakleniku su veoma važne radi održavanja bezbijednosti plasteničke proizvodnje. Mogu se sprovoditi biološke ili hemisjke mjere, a savjete pruža dipl.inž.zaštite bilja Sanja Popović iz Poljoprivredne savetodavne i stručne službe Šabac.

Prije nego što se započne novi proizvodni ciklus u plasteniku ili stakleniku neophodno je pripremiti prostor a to podrazumijeva sprovođenje mjera higijene koje imaju za cilj da smanje rizik od pojave bolesti i štetočina, kao i dezinfekciju prostora i zemljišta.

Preventivne higijenske mere

Kako bi se spriječila pojava bolesti i štetočina neophodno je da se dobro očisti plastenik prije novog ciklusa proizvodnje, da se uklone biljni ostaci, crijeva za zalivanje i sve što je ostalo nakon završetka proizvodnog ciklusa. Toplom vodom sa dodatkom sode bikarbone treba dobro oprati plastenik. Zatim slijedi dezinfkecija prostora i zemljišta.

Dezinfekcija zemljišta u plasteniku

Dezinfekcija zemljišta podrazumijeva izlaganje zemljišta dejstvu fizičkih ili hemijskih uticaja koji bi uništili zaostale štetne organizme prethodne proizvodnje. Dezinfekciju zemljišta treba raditi na kraju vegetacije ili u rano proljeće prije početka proizvodnog ciklusa.

Ovim postupkom smanjuje se rizik prisustva štetočina i bolesti, kao i njihove pojave tokom proizvodnje, te smanjenja primjene pesticida. Može se izvršiti biološka i hemijska dezinfekcija zemljišta.

Biološka dezinfekcija

Sadnjom biljaka koje na prirodan način dezinfikuju tlo podrazumijeva sjetvu i uzgoj biljaka kao što su kadifica, neven, slačica… kao usjevi koji prethode glavnom usjevu. To su biljke koje čiste zemlište od nematoda i nekih štetnih gljivica. One luče materije koje odbijaju nematode.

Odlična je tehnika za dezinfekciju u organskoj proizvodnji i u domaćinstvima koji se bave plasteničkom i baštenskom proizvodnjom.

Zaoravanjem slačice oslobađaju se materije koje uništavaju neke fitopatogene gljive i umanjuju sposobnost klijanja sjemena korova. Ovaj vid dezinfekcije pogodan za otvorenu proizvodnju.

Solarizacija zahtijeva prazan plastenik u ljetnjim mjesecima. Ovo je ujedno i najbezbijedniji i najeftiniji način dezinfekcije za novu sjetvu u plastenicima.

Koristi se sunčeva energija za zagrijevanje tla, a sprovodi se tako što se zemljište prekrije folijom i ostavi tako pokriveno 2-3 mjeseca. Prije toga se zemlja u usitni i navlaži, tako da vlažnost tla bude preko 60 posto. Visoka temperatura će uništiti štetne organizme u površinskom sloju.

Ova metoda je veoma efikasna u dezinfekciji pijeska i zemljišta sa kojim se pune saksije za proizvodnju cvijeća i pikiranje povrća.

Hemijska dezinfekcija

Hemijska dezinfekcija zemljišta se obavlja primjenom insekticida i fungicida za zaštitu od zemljišnih patogena ili fumigacijom.

Kompletna dezinfekcija zemljišta se ostvaruje primjenom fumiganata. To su hemijske materije koje pri određenoj temperaturi ulaze u gasovito stanje i svojim parama uništavaju štetne organizme u zemjlištu. Dezinfekcijom zemljišta na ovaj način uništavaju se fitopatogene gljive-prouzrokovači truleži i mnoge druge, zatim, grinje u zemljištu, puževi i njihova jaja, tripsi, nematode i seme korova.

Primjena insekticida i fungicida za dezinfekciju zemljišta se obavlja neposredno prije početka proizvodnog ciklusa, dok za primenu fumiganata treba odvojiti vrijeme, odnosno unaprijed je planirati.

Kako se sprovodi primjena fumiganata

Prvo se radi priprema zemljišta, koje se usitni kao za sjetvu, a zatim se zalije 60-70 posto vodnog kapaciteta ukoliko je tlo suvo. Granule preparata se ujednačeno rasture po površini, a zatim se freziranjem unose u zemlište. Ponovo se tlo zalije nakon primene preparata, a zatim pokrije folijom.

Kako bi se gas oslobodio, zemljište mora da ima minimum temperaturu 8 stepeni na dubii 10-20 cm. U zavisnosti od temperature, tlo ostaje pokriveno od 7 dana do mjesec dana. Plastenik mora da je dobro zatvoren i prvih nekoliko dana nikako ne smije da se ulazi unutra.

Nakon isteka vremena, folija se skida, zemlja se frezira i plastenik ostavlja da provjetrava 7 dana i više, što zavisi od temperature zemjišta.

Važno upozorenje

Prilikom izbora insekticida i fungicida obavezno se posavjetovati sa stručnim licem. Korišćenje fumiganata se radi isključivo uz prisustvo stručnog lica. Obavezno se koristi zaštitna oprema pri korišćenju hemijskim preparata (maske, rukavice, zaštitno odijelo). Oslobađanje gasa je brzo i zatvoreni prostor sa primenjenim fumigantom mora da se napusti u roku od 2 sata od primene.

BIZNIS IDEJA: Znate li za potencijal poljoprivredno-prehrambenih NUSPROIZVODA?

Znate li koji je potencijal poljoprivredno-prehrambenih nusproizvoda: Sigurno vam nije palo na pamet da postoji jedan manje poznati svjet proizvodnje popularnih grickalica, u kojem se krije riznica nusproizvoda. Ovi ostaci, koji se često zanemaruju ili odbacuju, sada postaju fokus inovativnih projekata širom Evrope, sa ciljem da otkriju njihovu skrivenu vrijednost i transformišu ih u čuda za njegu kože i ekološki svjesnu bioplastiku.

Od kore krompira do surutke od sira i istrošenog zrna piva, ovi nusproizvodi se obično potiskuju na margine proizvodnje hrane, a predstavljaju povod za otkrivanje neiskorišćenog potencijala poljoprivredno-prehrambenih nusproizvoda.

Šta je potencijal poljoprivredno-prehrambenih NUSPROIZVODA i kako nastaje?

Ovi sekundarni proizvodi nastaju tokom prerade i proizvodnje hrane i često se odbacuju—ili se nedovoljno koriste. Potrošači često ne razmišljaju o korama krompira, sirutku ili pivarskom zrnu koje je ostalo od njihove proizvodnje, i tu je njihov potencijal poljoprivredno-prehrambenih nusproizvoda.

Ostaci od krompira kao sastojak za njegu kože

kora od krompira
Foto: agrosavjet.com

Uzmite, na primjer, kore od krompira, koje se često odbacuju kao otpad. Međutim, bogati polifenolima sa snažnim antioksidativnim svojstvima, oni obećavaju formulacije za njegu kože i proizvode za ličnu njegu, nudeći prirodnu odbranu od starenja, navodi se na portalu Food Tank.

Pivska zrna kao reciklirana hrana

Slično, istrošeno zrno pivara, koje se tradicionalno prebacuje na stočnu hranu, prolazi kroz transformaciju. Sa porastom ishrane zasnovane na biljci, potražnja za stočnom hranom opada, što podstiče istraživanje alternativnih upotreba za ovo žito. Prepun proteina i vlakana, pronalazi svoj put u inovativne prehrambene proizvode poput tjestenina i hljeba, zadovoljavajući evoluirajuće sklonosti savremenih potrošača.

Dakle, potražnja za ovim nusproizvodom prehrambene industrije mogla bi da opadne u narednim godinama jer potreba za stočnom hranom opada zbog toga što potrošači prelaze na fleksitarijanski, vegetarijanski i veganski način života. Na sreću, ima potencijalnu upotrebu osim što je samo hrana za životinje.

Potrošeno zrno zadržava značajan broj proteina i vlakana, a ove komponente se dalje koriste kao novi sastojci za prehrambene proizvode kao što su tjestenina i hljeb.

Surutka kao pobjednik za potencijal poljoprivredno-prehrambenih nusproizvoda

Surutka

Čak i sektor mljekarstva prolazi kroz renesansu, a sireva surutka gubi svoj status smetnje za otpadne vode. Umjesto toga, proteini ekstrahovani iz surutke se ponovo koriste za različite primjene u hrani, od proteinskih pločica do procesa fermentacije koji daju vrijedne supstance poput masnih kiselina, koje služe kao održiva alternativa palminom ulju.

Nakon što se proteini izvuku iz sirne surutke, ostaje tečnost bogata šećerom. Ova tečnost može da se podvrgne fermentaciji, prirodnom procesu tokom kojeg se uz pomoć mikroorganizama proizvode različite vrijedne supstance. To uključuje masne kiseline koje se mogu koristiti kao alternativa palminom ulju. Štaviše, proces fermentacije može dati organske kiseline koje su potrebne za proizvodnju bioplastike. Ovo je posebno značajno s obzirom da većina organskih kiselina potiče iz fosilnih goriva. Ovaj pristup je poznat kao kaskadni i uključuje izdvajanje različitih vrijednih komponenti iz jednog nusproizvoda kroz niz procesa.

Nusproizvodi su put ka održivosti

Ali putovanje se tu ne završava. Ove inicijative predstavljaju samo uvid u širi pomak ka kružnim praksama u poljoprivredno-prehrambenoj industriji. Sa naprednim tehnologijama i interdisciplinarnom saradnjom, istraživači utiru put za održiviju budućnost, gdje se svaki nusproizvod posmatra kao potencijalni resurs.

Od inovativnih platformi koje promovišu zdraviju hranu do digitalnih alata koji optimizuju ponovnu upotrebu resursa, mogućnosti su beskrajne. Prihvatanjem ovih napretka, ne samo da smanjujemo otpad, već i maksimiziramo vrijednost svakog sastojka, podstičući ekonomski rast, istovremeno čuvajući resurse naše planete za buduće generacije.

Dakle, sledeći put kada posegnete za omiljenim grickalicama, razmislite o putovanju koje ih je dovelo do vašeg tanjira. Ko zna? Možda samo podržavate kružnu ekonomiju, a da toga niste ni svjesni, koru po koru od krompira ili komad po komad surutke od sira.

Rezidba vinove loze – Kada i kako se obavlja

Rezidba je najznačajnija ampelotehnička mjera koja doprinosi uspostavljanju povoljnog odnosa između rastenja i razvića pojedinih organa vinove loze. Pod rezidbom vinove loze se podrazumevaju sve radnje pri kojima se pojedini organi djelimično ili potpuno uklanjaju sa čokota.

Rezidbom se postižu mnogi ciljevi kao što su:

  • uspostavljanje optimalnog odnosa između visine prinosa i kvaliteta grožđa
  • da se čokotu održi i odredi oblik koji omogućava lako obavljanje svih radnji oko obrade zemljišta, njegovanja čokota, suzbijanja bolesti i štetočina i berbe grožđa
  • da se uspostavi najpovoljniji odnos između broja lastara i lisne površine na jednoj strani i broja cvasti odnosno grozdova na drugoj strani, a sve u cilju dobijanja visokih i kvalitetnih prinosa
  • da se postigne raspored lastara na čokotu i raspored među čokotima koji doprinose ostvarivanju zadovoljavajućeg plodonošenja i dobrog sazrevanja grožđa
  • da se pri vezivanju orezanih zrelih lastara oni zaštite od lomljenja a njihova uloga u ostvarivanju prinosa grožđa poveća
  • da se postupkom djelimične ili potpune regeneracije stabla uspori starenje i produži period rentabilnog iskorišćavanja čokota

Osnovna rezidba se obavlja u periodu mirovanja vinove loze, od opadanja lišća u jesen prethodne godine do bubrenja okaca u proljeće naredne godine. Vrijeme rezidbe zavisi od klimatskih uslova u pojedinim vinogradarskim područijima.

Pročitajte: Kako tehnika uklanjanja listova podiže kvalitet grožđa

U vinogorjima na našem podučuju rezidba se obavlja u jesen, u toku zime i u proljeće.

Jesenja rezidba obično počinje u drugoj polovini novembra i primjenjuje se u zasadima velikih površina pod vinogradima. U slučaju povoljnih vremenskih uslova rezidba se obavlja i tokom zime kako bi se završila do kraja marta prije bubrenja okaca. U manjim vinogradima uobičajeno je da rezidba počinje sredinom februara, na dan Svetog Trifuna (14. februara) zaštitnika vinogradara i vinara. Do sredine februara se u našim vinogorjima javljaju jaki zimski mrazevi, a nakon toga nastupa toplije vrijeme povoljno za obavljanje rezidbe. Osnovni period za obavljanje rezidbe u našim uslovima je mart i početak aprila što ukupno iznosi 30-40 dana.

Jednogodišnji zreli lastari se orezuju na rod jer se na njima nalaze zimska okca u čijim pupoljcima se nalaze začeci cvasti. Ostavljeni dio lastara posle rezidbe može biti kondir (1-5 okaca) ili luk (6-16 okaca), odnosno pri osnovnoj rezidbi na zrelo se izvestan broj lastara prekraćuje do osnove, a pojedini lastari se prekraćuju na izvesnoj udaljenosti od osnove. Izbor dužine rodnih elemenata nije proizvoljan već zavisi od bioloških osobina gajenih sorti, rodnosti okaca duž lastara, uzgojnog oblika i broja rodnih okaca koje treba ostaviti na čokotima.

Razlikujemo tri osnovna načina rezidbe:

  1. kratku,
  2. dugu i
  3. mješovitu rezidbu.

Kratka rezidba se primenjuje kod sorti kod kojih su prva okca pri osnovi lastara veoma rodna. Pri dugoj rezidbi ostavljaju se samo lukovi na sortama koje se gaje u toplijim krajevima na uzgojinim oblicima visokog stabla. Mješovita rezidba primenjuje se kod sorti kod kojih su okca pri osnovi lastara slabije rodnosti. Zbog toga se na istom čokotu ostavljaju kondiri i lukovi kako bi se iskoristila najrodnija okca na sredini lastara za donošenje roda.

Pravilna primena rezidbe moguća je samo kada se rezidba obavlja ručno. Rezidba vinove loze se izvodi presecanjem lastara. Presecanje lastara se vrši pomoću raznih tipova makaza (male i velike makaze, pneumatske na baterijski i kompresorski pogon kao i raznovrsnim mašinama za izvođenje rezidbe na zrelo). Presecanje lastara se vrši na udaljenosti od oko 1 cm iznad vršnog okca koje se ostavlja na kondirima i lukovima. Presek treba da ima blagu kosinu suprotno od okca kako bi se sokovi koji se izdvajaju iz lastara pri suzenju slivali suprotno od okca niz kondire odnosno lukove.

Еvo kako se pravilno zamrzava kiseli kupus

Sezona kiselog kupusa još uvijek traje, ali bilo bi dobro znati da li možete da mu produžite rok trajanja. Ako ga pravilno zamrzavate, moći ćete da uživate u njemu duži period.

Produžite rok trajanja kiselom kupusu pravilnim zamrzavanjem. Možda ste se zapitali da li kiseli kupus uopšte može da se zamrzne i na koji način… Donosimo odgovore na ta pitanja. Možda ćete željeti prije toga da saznate i trik kako da vam kiseli kupus traje dugo!

Prema iskustvima iskusnih domaćica, kiseli kupus može da se zamrzne, ali morate da ispratite odgovarajuće korake. Kiseli kupus je svakako jedna od omiljenih srpskih zimnica, u kojoj se uživa tokom cijele zime. Upravo zato je i sastojak brojnih tradicionalnih jela poput sarme, podvarka, u kombinaciji sa pasuljem i tako dalje, piše Stvar ukusa.

Dobra vijest je da kao i mnogim namirnicama i kiselom kupusu može da se produži rok trajanja postupkom zamrzavanja. Za zamrzavanje kupusa nabavite prethodno kese za zamrzivač.

Postoje dva načina da zamrznete kiseli kupus:

1. zamrznite cijele sarme umotane u kiseli kupus

2. isjeckajte kupus i zamrznite.

Ukoliko želite da zamrznete sam kiseli kupus, postupak je sljedeći:

1. Pripremite kese za zamrzavanje, nož i kašiku

Za zamrzavanje kiselog kupusa nabavite kese za zamrzivač, najpoželjnije su one od pet litara. Pripremite odgovarajući nož kojim ćete da siječete kupus i kašiku za punjenje kesa kupusom.

2. Pripremite kupus i pakujte ga

Listove kiselog kupusa treba da isiječete na što sitnije, kako biste mogli što lakše da ih spakujete. Kašikom pažljivo ubacujte kupus u vreću za zamrzivač, ali vodite računa da je ne prepunite do vrha. Obavezno izbacite oštećene listove ili one koji su isuviše mali. Prilikom zamrzavanja voda će da se „proširi“ pa može da dođe do pucanja kese. Upravo iz tog razloga pri vrhu kese ostavite prazan prostor od dva do pet centimetara.

3. Zamrznite kese napunjene kiselim kupusom

Vrlo pažljivo i čvrsto zatvorite kese napunjene kiselim kupusom, kako u njih ne bi ušao vazduh. Takođe, prethodno istisnite vazduh iz kesa. Stavite ih u zamrzivač.

Ovako se suši SLANINA u selu Vlaška

Vlaški kraj je izuzetno povoljno podneblje za sušenje i dimljenje mesa. Ruže vjetrova dolaze od Topole, Rudnika, Venčaca i Kosmaja i iz tog razloga ovo podrdručje je izuzetno dobro za ovakvu vrstu prerade mesa, tvrdi Dragan Jocić iz Vlaške.

– Ovu slaninu koju mi pravimo može samo Zlatibor pa Vlaška da napravi. Slaninu sam spremio za manifestaciju u Vlaškoj koja će biti 19. i 20. februara pod nazivom „Šumadijski dani suvog mesa“ – kaže Dragan.

U domaćinstvu Jocića pored slanine mogu se zateći i mnogi drugi domaći prozvodi poput domaćih jaja od prepelice, rakije od dunje, šljive, loze…

Dimljena jaja od prepelice su jedinstveni proizvod za koji mnogi nisu čuli. Štaviše, i sam Dragan kaže da još uvijek nije upoznao još nekoga ko ih pravi.

On ima nekoliko zanimanja, među kojima su pčelarstvo i uzgoj japanske prepelice. Kako kaže, prvo je počeo da pije ta jaja zbog sebe i svog zdravlja, a onda je došao na ideju da napravi nešto novo, atraktivno i ukusno.

Pročitajte: Kako pravilno čuvati suvo meso?

Priprema dimljenih jaja od prepelice je jako jednostavna.

– Jaja se iskuvaju, očiste, bace se malo na dim, upakuju u prirodno ulje, ubace se i dodaci i to je to – otkriva Dragan.

Ispostavilo se da je nastao jako vredan proizvod koji se dopada velikom broju ljudi.

Dragan ima 200 prepelica, koje mu dnevno daju 100 do 120 jaja.

Svoj proizvod, Dragan preporučuje svojim prijateljima i poznanicima i svakome ko želi prirodan, ukusan i zdrav obrok.

Ove godine Dragan se prvi put oprobao i u pravljenju rakije od dunje i po svemu sudeći pečenje dunje će postati tradicija.

Prošle godine zasadio je svoj voćnjak i čim dunje izrastu rakije će biti u većim količinama.

 

Majstorski pristup – Metode za vrhunski prinos i kvalitet TREŠANJA

Trešnje pomotehničke mjere – U uslovima žestoke konkurencije na svjetskom tržištu stone trešnje, dobijanje krupnog i kvalitetnog ploda postalo je imperativ.

Kao dodatak ovome, na raspolaganju je sve manje kvalitetne radne snage, pa su i troškovi njenog angažovanja sve veći. Stvorila se potreba da se stabla u zasadima sade gušće, lako održavaju i rano prorode, da je konstantna produkcija osvijetljenog rodnog drveta umjerene bujnosti (redovna obnova ostvaruje se putem rezidbe), a sve ovo je garancija za dobijanje VKV roda. Dobro odabran sistem gajenja čini strukturni okvir koji će ispuniti zadate ciljeve. Odabir odgovarajućeg sistema gajenja zavisi od uslova gajenja, sorte, podloge, dostupnosti radne snage i sprovedene tehnologije gajenja.

Trešnja po svojoj prirodi raste bujno i u formi piramidalne krune, sa izraženom apikalnom dominacijom, težeći razgranavanju samo pri vrhu mladih prirasta. Bujnost stabala trešnje, naročito u kombinaciji sorta-podloga, predstavlja izazov za svakog tehnologa u zasadu, u smislu rešavanja nekolicine problema, poput izrazito bujnog porasta (bujni nosači skeleta sa malo rodnog drveta najčešće su rezultat pomotehničkih zahvata slabog intenziteta), odlaganja rodnosti do 5.-6. lista (naročito stimulisanog poznom zimskom rezidbom, plodnim zemljištem ili preteranim đubrenjem), malog ugla grananja skeletnih grana (često dovodi do pucanja kore u rakljama usljed izmrzavanja, pa zatim naknadnog razvoja rak-rana usljed razvoja patogena poput Pseudomonas syringae i Leucostoma cyncta). Stoga je tehnološki izazov proizvesti stablo trešnje male bujnosti koje produkuje grančice na željenim pozicijama, donoseći rod u drugoj ili trećoj godini.

Pročitajte: Orezivanje trešnje nakon berbe – Prednosti i način obavljanja

Upotrebom kržljavih podloga ne samo da se lakše kontroliše bujnost krošnje nego se utiče i na rano plodonošenje s obzirom na ostvareni široki ugao razgranavanja, uz postojeću opasnost dobijanja sitnih plodova u uslovima čestog prerođavanja stabala. Odgovarajući uzgojni oblik i tehnologija gajenja na slabije bujnim podlogama kontrolišu procese zametanja i ravnoteže između bujnosti i rodnosti, promovišući krupnije plodove. Bez obzira na kombinaciju sorta-podloga trešnje, kod trešnje je imperativ obezbijediti prirast svake godine kako bi se ostvario maksimalni KV ploda.

Najkrupnije i najkvalitetnije plodove trešnja nosi mlado rodno drvo pri svojoj osnovi, kao i majske kitice stare 1-3 godine. Stoga je prioritet nove tehnologije gajenja trešnja kako obezbijediti obilje novih prirasta dužine 30-60 cm u određenim dijelovima krune shodno uzgojnom obliku i umanjiti broj izrođenih majskih kitica.

Pomotehnički zahvati za bolju rodnost trešanja

Vršno prekraćivanje na jednogodišnji prirast

Ovakav zahvat stimuliše bočno razgranavanje u zoni blizu vršnog presjka i obično se primjenjuje u ranim etapama formiranja uzgojnog oblika. Ova vrsta reza inetnzivno se primjenjuje kod nekih uzgojnih oblika (Španski grm, Strmoglava piramida i dr.);

Vršno prekraćivanje na starije rodno drvo

Ovaj rez ojačava bočne grane, iako mu nedostaje nešto od ojačavajućih efekata koje čini prekraćivanje na 1-godišnji prirast. Naime, on ne odlaže plodonošenje u istom stepenu, ali se rodni pupoljci obično njime odstranjuju, smanjujući rod. Ovaj zahvat obično se izvodi radi ojačanja rodnog drveta i uklanjanja prirasta sa oborenim rastom, kao i radi uspostavljanja ravnoteže na nivou lisna masa-plod;

Pročitajte: Evo kako da izaberete definitivno najbolje trešnje – Na jednu stvar obratite posebnu pažnju

Rezidba na patrljak

Koristi se radi obnove rodnog drveta, s ciljem njegovog podmlađivanja i obnove produktivnosti. Postoje dva tipa reza na patrljak.

Kod 1. tipa postojeća grana se povratno reže do tačke na rastojanju 2,5 -100 cm od njene osnove, u cilju pospešivanja izbijanja novih prirasta. Ovaj zahvat se radi kada ne postoje bočna razgranavanja sposbna da zamijene vršni dio grane koji se rezidbom odstranjuje. Novi prirasti se dobijaju od prisutnih vidljivih pupoljaka na preostalom patrljku (kod mladog drveta) ili od naknadno razvijenih adventivnih pupoljaka pod korom (starije drvo).

2. tip reza na patrljak sprovodi se ukoliko grana ima uspravan porast ili je izrođena. Grana se vršno prekraćuje na rastojanje od nekoliko nodusa od osnove sekundarnog razgranavanja, koje je obično slabije bujnosti i koje će preuzeti ulogu vodilje (terminalni rast).

Ovde je bitno da vrh sekundarnog prirasta bude višlji po položaju od vrha rezom dobijenog patrljka, čime se depresira mogući vertikalan rast novoizbilih mladara na patrljku a sekundarni prirast drži u manje bujnom i horizontalnijem položaju. Rez na patrljak izveden u kasnoj zimskoj rezidbi ili tokom cvjetanja obezbijediće porast novih mladara u većem stepenu u odnosu na rezidbu izvedenu u dr. dijelovima godine;

Brunerov (sektorijalni dupli) rez

Predstavlja kombinaciju 2 reza sprovedena u cilju kontrole bujnosti mladih stabala tokom zimskog mirovanja. Vršno prekraćivanje ljetorasta koji dominira po svom vertikalnom porastu na primarnoj grani vrši se na gornji pupoljak i istovremeno sa vršnim prekraćivanjem manje bujnog ljetorasta, horizontalnijeg položaja na stožini /nosaču.

Cilj izvedenih rezova je preusmjeravanje snage rasta ka slabijem prirastu (pošto se ostatak patrljka bujnog ljetorasta sa svim razvijenim mladarima na njemu uklanja do osnove sredinom vegetacije). Ovakva procedura dopušta da se prekraćivanje izvede i na primarnim granama stabla bez izazivanja prekomjernog bujnog rasta kao reakcije, pošto se isti zahvat (dupli vršni rez) može ponoviti u nekoliko navrata na istom nosaču, a onda se nosač uklanja kosim rezom na patrljak;

Rezovi proređivanja

Služe za uklanjanje čitavih grančica do osnove u cilju bolje prosvjetljenosti krune. S obzirom da se izvode u zonama u kojima je stimulisanje porasta veće (u odnosu na vršno prekraćivanje), oni ipak uzrokuju manje odlaganje rodnosti stabla;

Manipulisanje granama

Većina sorti trešnje imaju grane uspravnog porasta, pa mogućnost lomljenja grana usljed lošeg zdrvenjavanja istih u uskim rakljama može biti problem, kao i kruna koja je uža pri svojoj osnovi nego pri vrhu, što opet uzrokuje malu prozračnost krune. Radi proširenja osnove krune i ojačanja grana u njihovoj osnovi, kao i bolje prosvjetljenosti -ranijeg stupanja stabala u plodonošenje potrebno je proširiti ugao razgranavanja. Dok su grane još zeljaste i oko 8-10 cm dužine treba umetati čačkalice, čime će se povećati ugao njihovog razgranavanja.

U vjetrovitim područjima gdje čačkalice lako spadaju sa stabla, za postizanje odgovarajućeg ugla razgranavanja mogu se koristiti i veziva, kojima se grane obaraju privezivanjem za zemlju ili stablo, u kombinaciji sa postavljanjem spone (šelni) na samom vrhu debla.

Pročitajte: Trešnje u rakiji – Recept za omiljeno žensko piće

Ljetnja rezidba

Primjenjuje se u svim sistemima gajenja, ali je naročito bitna kod Španskog grma i Vogelovog vretena. Ona izaziva manju reakciju u smislu pojave naknadnog prirasta u odnosu na zimsku rezidbu, dovodeći i do ranijeg plodonošenja stabala. Ipak, u određenim kombinacijama sorta-podloga, ova vrsta pomotehničkog zahvata može dovesti do prerođavanja stabala, pa zimska rezidba može služiti kao njena dopuna u smislu uravnoteženja bujnosti i rodnosti. U suštini, prirasti koji nastaju nakon ljetnje rezidbe generalno imaju otvoreniji ugao grananja. Najbolje je rezove u smislu uklanjanja vršne 1/3 mladara izvesti u 2. dijelu vegetacije (kraj ljeta-početak jeseni);

Promalin (biljni regulator rasta na bazi citokinina i giberelina)

Umjesto oštrih rezova u vršnoj rezidbi ljetorasta koje odlažu rodnost, proizvođači trešnje primjenjuju ponekad Promalin kako bi stimulisali razgranavanje. Obično se primjenjuje u mješavini sa bijelom bojom lateks u fazi zelenog vrha pupoljka, a za dobijanje najboljih rezultata u smislu dobijanja prirasta pri osnovi grana ponekad je neophodno ukloniti vršnu 1/3 snažnog porasta. Promalin najpouzdanije djeluje pri umjerenim-visokim proljećnim temperaturama (većim od 15°C), dok produženo hladnije vrijeme nakon njegove primjene može dati slabe rezultate.

Prstenovanje-zarezivanje

Još jedna metoda za pospješivanje razgranavanja koja se može primjenjivati kod bilo kog sistema gajenja. Zarez u vidu prstena u kori se pravi do kambijuma i to iznad pupoljka koga želimo da pokrenemo. Rez treba da je širine 1/3-1/2 obima grane. Za dobijanje adekvatnog odgovora kod bujnog stabla potreban je relativno širok rez (moguća je i primjena duplog sječiva za zarezivanje) i duži vremenski period za reakciju pupoljaka, ali ovaj zahvat nije osjetljiv na temperature kao prethodni. Za dobijanje boljih rezultata aktiviranja odgovarajućih pupoljaka na stožini, poželjno je ukloniti ostale suvišne pupoljke, najbolje u vrijeme zelenog vrha pupoljka.

Autor: mr Dejan Marinković

Najekonomičnije povrće koje možete da gajite u bašti

Mnogo je dobrih razloga gajiti sopstveno povrće. Međutim, ne spadaju sva povrća u model ekonomičnog vrta. Pogledajmo koje biljke je zahvalno gajiti, ne samo zbog zdrave ishrane, već i velike uštede u novčaniku.

Nema ništa ljepše od domaćeg, svježeg povrća. Osim što je zdravije, apsolutno ste sigurni šta konzumirate, a tu je i neuporedivo bolji ukus. Međutim, pojedino povrće je skupo za uzgoj, dok drugo nije.

Kada kažemo da je neko povrće isplativo, to ne znači nužno najjeftinije. Umjesto toga, poredili smo troškove uzgoja povrća kod kuće sa njegovom cijenom u prodavnici. Najbolja ilustracija je uzgoj useva poput graška.

Većini domaćih baštovana bi bilo ekonomičnije da kupe smrznuti grašak u supermarketima, nego da kupuju sjeme, troše vrijeme na uzgoj, još više vremena na ljuštenje, a onda i struju na zamrzavanje. Međutim, ako želite svjež grašak, teško ćete ga naći u prodavnicama. Retko ga ima i na pijacama i tada se razgrabi brzinom svjetlosti, po dosta višoj cijeni, čak i neoljušten.

Kako prepoznati ekonomično povrće

Faktori koje treba uzeti u obzir prilikom odabira ekonomičnog povrća za uzgoj uključuju:
–  Koliko vas košta da gajite određeno povrće, a koliko ono košta u prodavnici.
– Da li je vrijedno da vam zauzme prostor u bašti – na primjer, krompir, bundeva, lubenica se lako uzgajaju, ali zauzimaju mnogo više prostora od ostalog povrća. Ako vam je bašta mala, pametnije je odlučiti se za biljke koje zauzimaju manje prostora, može više njih da stane i skupe su u prodavnicama.

– Uzgoj standardnih ili rijetkih sorti – uzgajanje ljubičaste paprike jednako košta kao gajenje žute. Ako ste radoznali i volite nove ukuse, boje i oblike, shvatićete da je ovo povrće koje štedi novac, jer ta ista egzotika (čak i ako može da se kupi) u prodavnicama papreno košta.
– Vrijeme je novac, zato se fokusirajte na povrće sa kratkom vegetacijom. To će vam omogućiti da sa istog mjesta u toku sezone dobijete više biljaka.

Uobičajeno povrće koje štedi novac

Ako tražite isplativo povrće za uzgoj kod kuće ili u bašti, možete da probate sledeće vrste:

  • Brokoli – osim centralne ruže razvija i manje cvasti na bočnim izdancima, koje se postepeno beru i mogu se iskoristiti, navodi Gardeningknowhow. Ono što vjerovatno niste znali, LISTOVI BROKOLIJA ne samo da su jestivi, već su i veoma zdravi. Zapravo, označeni su kao superhrana, a pričamo o velikoj lisnoj masi.
  • Začinsko i ljekovito bilje – ako gajite višegodišnje bilje, poput majčine dušice, matičnjaka ili mente imaćete svake godine berbu, a ne treba ponovo da ih sadite.
  • Zelena salata – uzastopna sjetva semena salate obezbijeđuje kontinuranu berbu tokom cijele sezone.
  • Pasulj – redovno ga berite kako biste podstakli dodatnu proizvodnju, a ako još odaberete sortu pasulja koja podnosi sušu, ekonomičnost je zagarantovana.
  • Paradajz – ako odaberete stare sorte, imaćete paradajz koji ne može da se kupi u prodavnicama.
  • Blitva, spanać, rotkvica – lagani su za uzgoj, izdržljivi i mogu da se gaje u proljeće i na jesen.
  • Rukola – jednom je posadite, pustite da procvjeta i sama će da se rasije. Sigurno znate da je preskupa u prodavnici, a ako svake godine pustite par biljaka da procvjetaju  – imaćete je doživotno.

Ovo su samo neke ideje, a sigurni smo da ćete sa ovim načinom razmišljanja pronaći svoje najekonomičnije povrće i imati bolje iskorišćenje prostora i izdašniju berbu.

Pročitajte još: Potrebe povrća za petočlanu porodicu /TABELE/

Njega maline poslije sadnje

Redovnim mjerama njege i zaštite u prvoj godini nakon sadnje malina se priprema za ulazak u period rodnosti. Osnovno je izabrati željeni uzgojni sistem, koji obezbjeđuje dovoljno prostora između redova za međurednu obradu i berbu.

Za gajenje maline, u zavisnosti od sorte i primenjene agrotehnike, kao i uslova sredine, najčešće se primjenjuju sistemi žive ograde i žbuna sa pravougaonim rastojanjem.

Gajenje maline u sistemu žive ograde je najbolji način kako u pogledu obezbijeđenja zahtjeva maline, tako i u pogledu primene mehanizovane obrade, zaštite, kvaliteta plodova i visine prinosa, kao i utroška radne snage. Preporučeni razmak sadnje pri ovom uzgojnom obliku je 2,5 do 3 m x 0,25 do 0,50 m. Između redova se ne dozvoljava izbijanje izdanaka, a dozvoljen je razvoj novih izdanaka koji izbijaju iz podzemnih pupoljaka starih izdanaka. Ostavljaju se samo izdanci za zamjenu. Širina pojasa rasta maline je oko 40 cm, žbunovi su međusobno razmaknuti, pa je moguća obrada. Na ovaj način, izdanci dobijaju dovoljno svjetlosti.

Gajenje u sistemu žbuna sa pravougaonim rastojanjem uslovljava rastojanje između redova 2-3 m, a u redu 1-1,2 m. Sade se obično 3-4 sadnice, kako bi se što pre stvorio žbun. Prvih godina moguća je unakrsna obrada, a kasnije jedino u pravcu redova. Kod sistema špalira, koji se sastoji od stubova i žica, stubovi mogu biti od armiranog betona, drveta ili gvožđa, a postavljaju se na rastojanju od 5-6 m i na dubinu od 50-60 cm. Visina stubova iznad zemlje kreće se od 1,8-2,0 m. Na stubovima se najčešće postavljaju dva reda pocinkovane žice, prvi na 70-80 cm iznad zemlje, a drugi na 150-160 cm iznad zemlje, što zavisi od porasta ljetorasta u toj godini. Postavljanje stubova i žice treba uraditi u prvoj godini nakon sadnje maline.

U toku prve vegetacije potrebno je mjerama njege postići: pravilan rast i razvoj, prihranjivanje azotnim mineralnim đubrivima, redovno održavanje zemljišta u rastresitom stanju (uz optimalnu vlažnost), zaštitu zasada od bolesti, štetočina i korovskih biljaka i drugo.

Rezidba maline podrazumijeva da se u proljeće prije kretanja vegetacije, bez obzira kada je sadnja obavljena, posađeni izdanci prekrate na 20-25 cm, odnosno na 2-3 pupoljka. Nakon toga, izdanak maline treba ostaviti da se razvija. Kada se iz posađenog izdanka razvije jedna ili više mladih biljaka dužine 15-20 cm, stari izdanak se reže do zemlje da bi se spriječilo plodonošenje i podstakao razvoj i porast novih izdanaka. Ako se pojavi bočno grananje kod mladih izdanaka prve godine oni se uklanjaju, a umjesto njih pojaviće se novi. Kod remontantnih sorti nakon berbe obavlja se košenje – orezivanje celokupnog nadzemnog dela biljke.

Pročitajte: Rezidba maline na rod

Đubrenje maline predstavlja veoma važnu agrotehničku mjeru. Nakon sađenja prvo treba izvršiti prihranjivanje azotnim đubrivima, a zavisno od kondicionog stanja zasada i potrebe biljaka, đubrenje se može vršiti u nekoliko navrata. U našim krajevima preporučuje se (ukoliko nije rezultatima ispitivanja zemljišta utvrđeno drugačije) KAN (27% azota), uz oprezno izvođenje, jer unošenje većih količina može naneti štete. Ako je u pripremi data puna količina osnovnih đubriva, onda se daje prihrana azotom u tri navrata. Prvo prihranjivanje je kada izbiju mladi izdanci, drugo kada porastu do 30 cm i treće kada dostignu 60 cm. Rasturanje đubriva se ne vrši po cijeloj površini zasada, već duž redova maline, nakon čega bi trebalo obaviti obradu adekvatne dubine ili okopavanje. Prihrana preko lista se može vršiti istovremeno sa zaštitom, a preporučuje se i u slučajevima pojave oštećenja nadzemnog dijela biljke. Pored najvažnijih elemenata ova đubriva sadrže i biljne hormone za ubrzavanje rasta. Ukoliko se folijarna prihrana vrši istovremeno sa zaštitom, rastvor za tretiranje treba pripremiti po redosledu: voda + folijarno đubrivo + insekticid + fungicid.

Održavanje zemljišta se radi da bi tlo pružalo svoju funkciju, imalo dovoljno vlage, vazduha, da bi se izbeglo formiranje pokorice, da bi se uništili korovi i da bi se obavilo đubrenje u zoni korijenovog sistema. U principu, ukoliko se zasad đubri, obrada ide nakon rasturanja hraniva. Preporučuje se održavanje zemljišta i njegovog mehaničkog sastava uz nekoliko plićih obrada. Između redova obrada se može obavljati tanjiračama ili rotofrezama, a u redu ručno, plevljenjem i okopavanjem. Korovi se u prvoj godini uništavaju mehanički.

Malina tokom vegetacije ima značajne potrebe za vodom, i od izuzetne je važnosti obezbijediti joj optimalne uslove vlažnosti zemljišta. Navodnjava se samo po potrebi, i to prije nego što dođe do isušivanja zemljišta u zoni korijenovog sistema. Tačan broj navodnjavanja zavisi od klimatskih prilika u određenoj godini i kvaliteta zemljišta. Prilikom navodnjavanja treba voditi računa da ne dođe do zabarivanja ili erozije zemljišta. Preporučuje se postavljanje i upotreba sistema za navodnjavanje „kap po kap“.

Ostala njega u prvoj godini sastoji se u zaštiti od biljnih bolesti i štetočina.

Izvor: Dipl. Inž. Ljiljana Gvozdić, PSSS Kosovska Mitrovica