Crvljiv paradajz i paprika ali i druge poljoprivrene kulture je česta pojava, a izaziva je pamukova sovica – Helicoverpa armigera (kukuruzna, duvanova sovica) koja spada u jednu od najopasnijih štetočina poljoprivrednih kultura zbog svoje izražene polifagnosti. Kosmopolitska je vrsta, čiji areal rasprostranjenosti u Evropi zahvata teritorije od 46-47° SGŠ.
Štete nanosi na preko 250 gajenih vrsta biljaka, koje mogu da bude direktne i indirektne.
Najveće štete pamukova sovica pravi na sljedećim gajenim kulturama: paradajzu, paprici, kukuruzu, duvanu, pasulju, boraniji, suncokretu, soji, dok se pri masovnoj pojavi može registrovati na skoro svim gajenim biljkama. Ova štetočina pripada leptirima koji su aktivni noću. U toku leta, koji traje od maja do oktobra, leptiri se hrane nektarom cvijeta i sokom iz napuklih plodova.
Prednja krila leptiri su sivkastožute boje, ponekad sa primjesom mrkocrvenih, ružičastih i zelenkastih tonova, dok su zadnja svjetlija, sa mrkom prugom pored spoljne ivice i tamnom mjesečastom pjegom na sredini. Raspon krila im je 3-4cm. Gusjenice prvog i drugog stadijuma razvića su žućkastobijele boje sa tamnom glavom, a odrasle po sredini imaju tamnu usku prugu. Donja strana tijela im je svijetla, i dostižu dužinu do 4 cm.
Pročitajte: Moljac paradajza – Insekt koji uništava plodove
Pamukova sovica ima tri generacije godišnje, a prezimljava u stadijumu lutke u zemljištu. Leptiri eklodiraju krajem maja, i tokom juna kada su temperature oko 20°S. Ženke leptira polažu po nekoliko stotina bjeličastih jaja, pojedinačno ili u manje grupice, na generativne i vegetativne organe korovskih i gajenih biljaka. Druga generacija se javlja u julu, a treća u avgustu i početkom septembra.
Embrionalni razvoj traje, zavisno od spoljašnjih uslova, od 3 do 12 dana. Gusjenice najčešće imaju šest stadijuma razvića, u zavisnosti od ishrane. Širok je polifag, te se hrani na velikom broju povrtarskih i ratarskih kultura, na ljekovitim i ukrasnim biljkama, korovima, a napada i šumsko drveće. U početku se hrane na mjestima gdje su položena jaja, a kasnije prelaze na generativne organe biljaka. Gusenice mlađeg stadijuma hrane se lišćem, skeletiraju ga, dok se starije ubušuju u plod (paradajz, paprika) hrane se njegovim sadržajem, prljajući ga izmetom. Ovako napadnuti plodovi su podložni bakterijskoj truleži i nisu za upotrebu.
Suzbijanje pamukove sovice
Izvodi gajenjem otpornih sorti, te primjenom bioloških, agrotehničkih i hemijskih mjera borbe. Od agrotehničkih mjera najznačajnije su plodored, prostorna izolacija, obrada zemljišta, đubrenje, te uništavanje korova naročito tokom maja i juna. Primjena hemijskih sredstava zasniva se na praćenju leta, na vremenu polaganja jaja i početku piljenja. Prvo prskanje se izvodi kada je više od 10 jaja prisutno na stablu i listovima, a za larvicidno djelovanje kada se pet gusjenica nađe na 100 m2.