Navodnjavanje predstavlja hidrotehničku mjeru za poboljšanje fizičkih osobina zemljišta dodavanjem vode, kako bi se postigla optimalna vlaga za vrijeme vegetacije i tako postigao optimalan prinos.
Navodnjavanje se sprovodi tokom jednog dijela vegetacije ili tokom cijelog vegetacijskog perioda. Voda se koristi iz vodenih tokova, vještačkih jezera, izvora ili iz prečišćenih otpadnih voda. Prema načinu pretvaranja toka vode u kapilarnu vodu u zemljištu, postoje tri metode navodnjavanja:
• površinsko,
• podzemno
• kišenje (orošavanje).
Navodnjavanje zemljišta pruža usjevima najbolje uslove za rast i olakšano je usvajanje hranljivih materija iz zemlje. Međutim, sistem za navodnjavanje zahtjeva i redovno održavanje. Postoji veliki broj različitih sistema za navodnjavanje i biraju se u zavisnosti od tipa zemljišta, kvaliteta vode, kapaciteta izvorišta, i drugih faktora.
Bez obzira koji sistem za navodnjavanje se koristi, kroz cijevi i crijeva ne protiče čista voda, kroz sistem se dodaju vodotopiva đubriva, a i bez njih, voda može biti puna kamenca, koji se vremenom taloži i može dovesti do toga da se protok vode prekine usled začepljenja.
Kako je sistem za navodnjavanje značajna investicija, potrebno je uložiti vrijeme i trud u njegovo održavanje kako bi efikasno radio što duže.
Da biste sprečiti prijevremena oštećenja i propadanje cijevi i filtera, potrebno je upoznati se sa načinima čišćenja sistema za navodnjavanje.
Temeljno čišćenje sistema uz upotrebu odgovarajućih sredstava za uklanjanje organskog i veštačkog otpada koji se gomila u cijevima potrebno je vršiti jednom u toku sezone – najbolje na kraju, u jesen.
Tako ćete osigurati efikasnost sistema i kvalitetno navodnjavanje za usjeve i za naredne sezone i spriječiti stvaranje čepova koje filteri ne mogu da riješe.
Ovo se možete primenjivati i redovno u toku sezone kako biste isprali zemlju iz cijevi i obezbjedili čistu vodu za biljke.
Idealno rješenje za čišćenje sistema za navodnjavanje bi bilo sledeće:
• redovno (bar dva puta u toku sezone)i to ispiranje vodom
• na kraju sezone: detaljno čišćenje hemikalijama
Još jedan benefit detaljnog čišćenja cijevi i crijeva na kraju sezone jeste to što može bolje da se pripremi sistem za naredni vegetacioni period, a ukoliko se pri čišćenju primeti rđa ili bijele naslage na cijevima, trebalo bi da provjeriti koja je pH vrijednost vode koja se koristi za navodnjavanje.
Ove bijele naslage su često posledica povećane koncentracije gvožđa i kalcijuma, što može biti znak za provjeru kvalitet vode koju koristimo za navodnjavanje.
Osim ispiranja vodom, čišćenje sistema za navodnjavanje podrazumijeva i korišćenje hemikalija.
Da biste spriječili njihov loš uticaj na životnu sredinu, treba preduzeti sledeće korake prije samog čišćenja:
• provjeriti sa proizvođačem sistema da li su cijevi predviđene za čišćenje jakim kiselinama ili hlorom.
• obezbjediti sredstva za zaštitu (zaštitne rukavice, naočare i masku) kako ne biste direktno udisali isparenja i da hemikalije slučajno ne bi došle u dodir sa kožom ili očima.
• pažljivo pročitajte uputstva na pakovanjima sredstava za čišćenje za slučaj da ne smiju da dolaze u dodir jedno sa drugim.
• ako za čišćenje koristite kiseline, obavezno se strogo pridržavati uputstva proizvođača pri pripremi rastvora sa vodom da ne bi negativno djelovale na biljke i zemljište.
Čišćenje sistema za navodnjavanje kiselinama
Redovno ispiranje cijevi i crijeva može umanjiti potrebu za korišćenjem veće količine kiseline da biste efikasno očistili sistem za navodnjavanje. Najčešće se u ove svrhe koriste fosforna, azotna, limunska i sumporna kiselina, a one su ujedno i najdostupnije.
Iako je najviše u upotrebi, sumporna kiselina je veoma opasna, pa se savjetuje da se njom rukuje izuzetno pažljivo. Prije nego što se odabere kiselina kojom se čisti sistema za navodnjavanje, provjerite da li su svi dijelovi sistema otporni na nju.
Pročitajte: Sistem za NAVODNJAVANJE biljaka pomoću PLASTIČNIH FLAŠA
Limunska kiselina je odlična za održavanje i sprečavanje nagomilavanja naslaga gvožđa u cijevima za navodnjavanje, mada je manje efikasna od nekih drugih tipova kiselina.
Prednost čišćenja sistema za navodnjavanje kiselinama je u tome što uspješno otklanja začepljenja, a istovremeno uklanja i bakterije koje se često nagomilavaju u ovim sistemima i negativo utiču na usijeve do kojih dospjevaju kroz vodu.
Čišćenje sistema za navodnjavanje hlorom
Kao vrlo efikasna pokazuje se kombinacija hlora i azotne kiseline, posebno kada su u pitanju alge i slični živi organizmi. Prije dodavanja ovih supstanci treba isprati cijevi čistom vodom, pa zatim dodati rastvor hlora koji ostaje u cijevima 24 sata.
Nakon toga, potrebno je dobro isprati hlor zatim uključiti sistem da radi neko vrijeme, potom dodati azotnu kiselinu i na svaka tri sata uključujete sistem da kaplje kako bi se isprale naslage iz cijevi.
Tek kada su cijevi potpuno čiste, navodnjavanje smije da radi svojim punim kapacitetom. Nakon upotrebe ovih hemikalija, potrebno je još jednom temeljno isprati sve čistom vodom.
Navedeni savjeti odnose se na čišćenje cijevi i crijeva kojima navodnjavate zemljište. Međutim, ne treba zaboraviti da se i na drugim komponentama sistema mogu zadržati prljavština, bakterije, alge i druge neželjene materije, pa je potrebno očistiti i njih, a to se radi tako što se pipetom uzima kiselina ili drugi rastvor koji se koristi za čišćenje i nakapa na emitere ili filtere.
Ukoliko se kombinuje čišćenje sa hlorom i kiselinom treba voditi računa da hlor i kiselina nikako ne dođu u dodir jedno s drugim jer može doći do ozbiljne hemijske reakcije.
Upotreba kvalitetnih filtera
Prevencija je najbolja opcija – ukoliko ne dozvolimo da se otpadne materije i prljavština previše nagomilaju u sistema za navodnjavaje, proces čišćenja će biti jednostavan i brz.
I iz tog razloga treba koristiti kvalitetan sistem za filtriranje vode. Različite vrste kvalitetnih filtera, koji takođe zahtevaju redovno čišćenje, mogu da obezbjede da sve nečistoće ostanu u filterima i na taj način obezbjede optimalni protok vode.
Valja imati u vidu i da danas postoje moderni sistemi za filtriranje koji se automatski čiste kada se na njima nalazi previše otpadnih materija.
I svega navedenog dolazi se do zaključka da redovnim čišćenjem sistema za navodnjavanje produžavamo životni vijek investicije, kao i kvalitet navodnjavanja zemljišta.