Da li ste znali da su lokalne banke sjemena, sjajan način da poljoprivrednici obezbijede sjemena domaćih starih sorti voća povrća i žitarica?
Stare sorte su zdravije za našu ishranu, jer se manje prskaju štetnim pesticidima. One su dobro prilagođene domaćoj klimi i otpornije na bolesti, pa ih zato nije potrebno prskati. Osim što su zdravije, one su i ukusnije. Samo probajte jednu jabuku šareniku ili krompir mjesečar!
Nakon što je u Mionici osnovana prva lokalna “banka semena u Srbiji”, banke sjemena počele su da niču i razvijaju se širom naše zemlje. Jedna takva banka, planirana je da se osnuje u Kragujevcu.
Lazar Mitrović, polaznik Liderskog trening programa ORCA Akademije, pokrenuo je inicijativu “Banka semena Kragujevac”. Ovom inicijativom, Lazar je planirao da osnuje banku sjemena i okupi poljoprivrednike iz Kragujevca, koji čuvaju, umnožavaju i razmjenjuju sjemena starih sorti povrća, voća i žitarica.
Lazarev san je da građani Kragujevca konzumiraju lokalno proizvedenu zdravu hranu od starih sorti.
Lazar Mitrović je master agronom i zaposlen je kao menadžer prodaje u poljoprivrednoj apoteci u Kragujevcu. Kroz rad u apoteci, Lazar se bavi prodajom preparata za zaštitu biljaka, ali i savjetovanjem poljoprivrednika u vezi sa tehnologijom proizvodnje, zaštitomi đubrenjem biljaka. Tokom studija bio je član naučno-nastavnog veća na Agronomskom fakultetu, kao i predsjednik naučnog resora na kragujevačkom univerzitetu. Pohađao je preduzetničku obuku u organizaciji USAID-a, a takođe je učestvovao u izradi veb aplikacije Agro-expert. Iskustvo iz oblasti organske poljoprivrede sticao je na plantaži jabuka, gde je pratio njihov razvoj i učestvovao u praćenju i suzbijanju pojave bolesti i štetočina. Kao učesnik Liderskog trening programa, želi da unaprijedi svoje prezentacione i liderske vještine, kao i da nauči kako da napiše projekat, kojim bi pomogao širenju organske poljoprivrede u svojoj lokalnoj zajednici i time doprineo očuvanju ekosistema.
ZAŠTO JE VAŽNO DA SE OSNUJE BANKA SJEMENA?
Lokalne banke sjemena okupljaju zajednice ljudi – poljoprivrednih proizvođača, koji na malim poljoprivrednim gazdinstvima gaje stare sorte voća povrća i žitarica. Oni svake godine, međusobno razmjenjuju sjemena starih sorti i na taj način ih čuvaju.
Stare sorte su naše biološko i kulturno nasljeđe. One su nastajale vijekovima, kroz napore naših poljoprivrednika da ih odaberu, odneguju i održe. Zbog toga su one tako ukusne i zdrave. Banke sjemena obezbijeđuju zajednici poljoprivrednih proizvođača da uvijek imaju sjemena spremna za korišćenje. Na taj način pruža se podrška lokalnim poljoprivrednicima i podstiče proizvodnja zdrave domaće hrane u korist nas potrošača.
KAKO BANKA SJEMENA ŠTITI PRIRODU I LJUDE?
Čovječanstvo danas zavisi od veoma malog broja komercijalnijalnih sorti voća, povrća i žitarica. To su one namirnice koje možemo kupiti u prodavnici, a koje potiču sa industrijskih farmi.
Industrijska proizvodnja voli genetičku uniformnost. To znači da se zbog visokih prinosa radije gaji jedna sorta usjeva na velikoj površini (monokulture). Genetička uniformnost je opasna, jer ukoliko dođe do pojave štetnih organizama ili neke bolesti, ona će se brzo proširiti s obzirom da su svi usjevi genetički isti.
Organizacija za hranu i poljoprivredu Ujedinjenih nacija navodi da je od početka 21. veka, 75% genetske raznolikosti već izgubljeno. Banka sjemena štiti i čuva genetsku raznolikost biljaka. Imati raznolikost gena je važno, jer to omogućava prirodi da se prilagodi sve većim promjenama klime i drugih uslova naše sredine.
Podršku za inicijativu “Banka semena Kragujevac”, obezbijedili smo kroz ORCA Akademiju. ORCA Akademija, podržana je u okviru projekta “Tvoje mesto u Srbiji”, koji finansira Američka agencija za međunarodni razvoj (USAID). Ovaj projekat, ORCA realizuje zajedno sa partnerima Nacionalnom koalicijom za decentralizaciju, organizacijama CRTA, MRCN i Fondacijom Jelena Šantić. Cilj projekta je podrška inicijativama širom Srbije koje žele da učine nešto dobro za svoju zajednicu, prirodu i životinje.