Šljiva (Prunus domestica) je voćka iz porodice šljiva (prunoidae) koja naraste do 8m, a čiji plod predstavlja voće. Plodovi se jedu svježi, sušeni ili se prerađuju u pekmez i rakiju (šljivovica).
Smatra se da je domaća šljiva nastala hibridizacijom između trnjine i džanarike. Do danas je proizveden veliki broj sorti (kultivara) domaće šljive, preko 2000. Gaji se u čitavoj Evropi izuzev krajnjeg sevjera, sjevernoj i južnoj Africi, sjeverozapadnoj Indiji, istočnoj Aziji, Sjevernoj Americi.
Sve sorte svrstane su u dve grupe (kojima je dat taksonomski rang podvrste):
- cepače ili prave šljive, subsp. domestica, koje se karakterišu odsustvom trnja, zelenobijelim kruničnim listićima, spljoštenim košticama, koje se lako odvajaju od „mesa“ ploda;
- turgunje ili trnošljive, subsp. insititia (L.) C.K.Schneider, koje imaju trnje, čisto bijele krunične listiće, okruglaste koštice za koju je sraslo „meso“ ploda.
Pročitajte: Šljiva – Berba i priprema za pečenje rakije
Šljiva u ishrani
Nutritivni sastav (šljiva 100g):
Kalorija 46
Ukupno masti 0.3g
Zasićene masti 0.1g
Holesterol 0mg
Natrijum 0mg
Ugljenihidrati 11.4g
Dijetalna vlakna 1.4g
Šećeri 9.9g
Proteini 0.7g
Kalcijum 6mg
Kalijum 157mg
Od vitamina ima najviše beta-karotena (provitamin A), vitamin C, vitamin E, folne kiseline, niacina i vitamina B6, te obilje minerala: prvenstveno kalijuma, zatim fosfora, kalcijuma, magnezijuma, natrijuma, gvožđa i bakra.
Pročitajte: Slatko od šljiva – Tradicionalni recept
Šljiva sadrži i topljiva dijetalna vlakna (pektin) koja deluju blagotvorno kod sniženja holesterola u krvi i zatvora. Šljive uz još neke vrste voća (jabuke, višnje, kruške, marelice) prirodno sadrže sorbitol – šećerni alkohol koji se koristi kao zamjena za šećer u proizvodnji slatkih dijetetskih proizvoda namijenjenih dijabetičarima i ostalim osobama koje smeju konzumirati ograničene količine šećera.
Sorbitol ima 60% slatkoće šećera, sadrži manje kalorija od šećera,dobro zadražava vlagu, ima prikladnu kristalnu strukturu i ne izaziva karijes. U obliku koncentrisanog soka, suve šljive koriste se kao prirodni zaslađivač, boja, pojačivač ukusa.
Ljekovito dejstvo
Ovo voće je bogat izvor kalijuma i fosfora, gvožđa, magnezijuma, kao i karotena, vitamina C i E. Šljive sadrže i pigment antocijan koji je važan u prevenciji anemije. Pored toga u šljivama ima dosta ugljenih hidrata, glukoze 51%, fruktoze 14% i saharoze 31%.
Pročitajte: Domaći pekmez od šljiva bez šećera
Jabučna i limunska kiselina u kombinaciji sa voćnim šećerima daju dobar ukus ovom voću. Biljna vlakna sadržana u šljivama igraju važnu ulogu u regulaciji pravilnog rada crijeva, pa su dobre (i svježe i suve) protiv hroničnog zatvora. Šljive pomažu kod dijabetesa, poremećaja rada jetre, zatvora, raka, ateroskleroze, reumatoidnog artritisa, gušavosti, dehidracije, neuroloških poremećaja, umora i osteoporoze. Jačaju jetru, krvne sudove, organe za varenje, koštani sistem i debelo crevo.
Dijabetičarima se preporučuje oprez jer sadrže znatne količine šećera. Sušene šljive su im zabranjene, a svježe mogu jesti u malim količinama dok nisu prezrele.
Protiv hroničnog zatvora pre spavanja pojesti 15-20 suvih sljiva. Dobar je i kompot od suvih šljiva u koji treba dodati i suve smokve.