Primjena vatri zasniva se dvojnom efektu: prvi je direktno izračivanje toplote na okolna stabla, a drugi efekat nastaje miješanjem vazduha unutar konvekcionog sloja.
Efekat miješanja vazduha nastaje kada se topao vazduh od vatre diže uvis – sa podizanjem toplog vazduha on se hladi i postepeno dostiže visinu kada je njegova temperatura jednaka temperaturi okolnog vazduha. Ova visina se naziva “tavanica” i često se vidi tokom panjenja vatri kao sloj dima iznad voćnjaka a obično je na visini od nekoliko metara do nekoliko desetina metara.
Tada dolazi do bočnog raslinjavanja ovog vazduha i, eventualno, njegovog spuštanja. Spuštanje ovog vazduha podstiče kretanje prizemnog vazduha čime se uspostavlja kružno kretanje.
Zašto je ovo važno? Prvo, da bi došlo do kružne cirkulacije, mora da postoji izvor toplote. Znači, samo dimljenje ima slab efekat. Drugo, bolje je više malih vatri nego manje velikih. Velike vatre proizvode puno toplote koja probija tavanicu i gubi se u visinama.
PROČITAJTE:
- Metode za zaštititu voćaka od kasnog mraza
- Zaštita oraha od mraza
- Uticaj prvog jesenjeg MRAZA na POVRĆE I CVIJEĆE!
Za uspješnu zaštitu mogu se koristiti bale slame, hrpe piljevine, grane i sl. Najbolje je napraviti improvizovane protiv-mrazne svijeće nabijanjem piljevine ili slame u kante i zalivanjem sa pregorjelim uljem. Kante se popale i u toku noći se obilaze i pomoću kante sa ružom dolijeva pregorjelo ulje.
Za uspješnu zaštitu ključno je obezbijediti dovoljan broj vatri a iz iskustva on iznosi najmanje 300 po hektaru. Ako se nema dovoljno vatri za cijeli voćnjak, bolje je skoncentrisati je na jedan ili dva dunuma ali uraditi sve kako je propisano. Rastojanje izveđu vatri treba da bude najviše 6 metara u cik cak rasporedu. Paljenje vatri se započinje kada temperatura padne ispod nule vodeći računa da se ima dovoljno materijala za najhladniji dio noći, a to je obično između 5 i 7 sati ujutro.
Vatre se mogu rasporediti tako da svaki drugi red bude prazan i da se kroz njega u toku noći vozi prazan atomizer samo sa uključenim ventilatorom kojim se toplota raspiruje lijevo i desno. Odredi se površina od 1 hektara i kroz njega se u toku mraza vozi u krug.
| Temperatura ispod 0°C | -2°C | -3°C | -4°C | -5 do -6°C | -6 do -7°C |
| Broj protivmraznih svijeća po ha | 200 | 250 do 300 | 300 do 350 | 350 do 400 | 400 do 500 |
Osim pravilnog rasporeda vatri po parceli, ako se zna pravac odakle dolazi hladan vazduh, sa te strane se može dodati veći broj vatri kako bi se nadolazeći hladan vazduh zagrijao prije ulaska u voćnjak.
Osnovne greške u primjeni vatri su upravo neobezbjeđivanje izvora toplote. Ljudi iz neznanja natapaju gorivi materijal sa vodom da bi dobili dim, koji zapravo ima neznatan efekat. Često se ne obezbjedi dovoljan broj vatri niti dovoljno materijala koji može da posluži za 4-5 sata zaštite.
S obzirom na meteorološku prognozu, mraz se očekuje u noći sa utorka na srijedu i sa srijede na četvrtak. Jači mraz se očekuje u noći sa srijede na četvrtak. Ako se ne može obezbijediti dovoljno materijala za jednu noć, onda se treba skoncentrisati na drugu noć i na površinu koja se može pravilno zaštiti.
Izvor: pssrs.net