Značaj i upotreba ljekovitog bilja, gljiva i šumskih plodova u svrhu ishrane i liječenja, stara je koliko i samo čovječanstvo. U vrijeme svog najvišeg kulturnog uspona stari su Grci poznavali ne samo mnogo domaćih ljekovitih biljaka, nego i mnogo drugih biljnih sirovina, koje su razni trgovci dopremili u Evropu iz Azije i Afrike.
Mnoge netaknute šume u BiH, plodno poljoprivredno zemljište i izvori, stanište su za oko 3.572 biljne vrste i podvrste i 3.000 do 5.000 vrsta gljiva i lišaja Od toga se najmanje 170 vrsta prikuplja, a sa 16 vrsta ljekovitog bilja se danas najviše trguje kao i 5 vrsta jestivih gljiva
Prilikom sakupljanja ljekovitog bilja veoma je bitno njegovo poznavanje na terenu, i zato preporuka je da se sakuplja samo ono bilje koje dobro poznajete. Sakupljanje treba izvoditi što pažljivije, treba izbjegavati sakupljanje po kiši i dok je rosa. Kada pristupite sabiranju određene vrste potrebno je ljepše primjerke ostaviti radi razmnožavanja.
Praksa je da se jedna desetina bilja ostavi, s tim što sledeće godine ne bi trebalo eksploatisati taj teren. Treba voditi računa da se bilje ne bere u blizini gradova i sela, pored puteva i željeznice i uopšte svuda gdje ima nekog zagađenja.
Izuzetno je značajno vrijeme branja određene vrste, kao i koji se dio bere.
Cvijet
Bere se tokom cvjetanja. Najbolje u samom početku cvjetanja, jer je tada najbogatije aktivnim materijama. Precvjetale i uvele cvjetove ne treba brati jer nemaju vrijednost. Branje se vrši ručno pri čemu pazimo da cvjetne drške budu što kraće. Sušenje može biti prirodno i vještačko. I ono se obavlja u tankom sloju, na suvom i promajnom mjestu. Vrši se u hladovini, a samo manji broj se može direktno na suncu i to ne za čitavo vrijeme. Vrijeme sušenja varira od 3-6 dana. Osušeni cvjetovi se pakuju u kartonske kutije, bez nabijanja.
List
Najpogodnije vrijeme za branje lista je početak cvjetanja. Treba izbjegavati branje lista kod veoma mladih biljaka jer su tada listovi puni vode, a siromašni aktivnim materijama. Takođe, listovi se ne beru kod biljaka u cvjetu. Sušenje lista je isto kao i sušenje cvijeta. Vrijeme sušenja zavisno od vrste i uslova sušenja iznosi do 8 dana. Pakuje se u kutije a može i u papirnate džakove.
Nadzemni dio biljke
Nadzemnim dio biljke ili herba podrazumijeva 25-30 cm vršnih dijelova biljke u cvijetu. Kao i kod cvijeta berba se vrši na početku cvjetanja. U slučajevima većih površina može se kositi, a može srpom ili makazama. Za sušenje i lagerovanje važe isti uslovi kao i za prethodne.
Kora
Skida se sa mladih grana i stabljika. Kora koja je stara i ispucala nije za upotrebu. Kora se zasijeca nožem i guli u rano proleće prije cvjetanja. Ukoliko nije skinuta u proljeće može se skidati i u kasnu jesen. Nakon skidanja, radi lakšeg sušenja i lagerovanja, koru sječemo u uzdužne trake 2-3 cm široke i 10-30 cm duge. Za razliku od predhodno navedenih biljnih organa sušenje kore se može izvoditi i na suncu što znači da temperatura sušenja može biti viša do 60 stepeni.
Plod
Vrijeme ubiranja ploda varira, tako da se u nekim slučajevima bere zreo plod, a kod nekih vrsta poluzreo (nedozreo). Jedna podjela plodova je na mesnate i suve plodove. Za većinu mesnatih važi da se beru zreli, a većina suvih se bere prije sazrevanja. Konkretno ćemo kod svakog ploda reći kada je najbolje vreme za berbu. Plodovi se mogu sušiti na suncu, a naročitu pažnju treba obratiti na sušenje mesnatih plodova (šipak) da ne bi došlo do kvarenja i propadanja robe.
Sjeme
Bere se potpuno zrelo. Posle sušenja treba naročito obratiti pažnju na čuvanje sjemena. Treba ga pakovati u obložene vreće ili kutije, jer je većina sjemena zbog obično visokog sardžaja masti privlačna hrana za glodare.
Izvor: pssrs.net
PROČITAJTE:
Napravite sami ljekovito ulje od đumbira
Tabela jestivog i ljekovitog cvijeća
