Bukovače su jestive gljive koje u šumama rastu kao saprofit na fiziološki oslabljenim ili odubrlim dijelovima drveta, kao i na panjevima u lišarskim šumama, posebno na bukovim, po čemu su i dobile ime.
Ova gljiva se gaji kako u prirodnim tako i u vještačkim uslovima.
Bukovača se može prozvesti na različitim supstratima, ali najjednostavnija je proizvodnja na pšeničnoj slami isjeckanoj na 4-5 cm, koja se steriliše ili pasterizuje. Kvašenje i sterilizacija se postižu tako što se slama kuva u ključaloj vodi najmanje 1/2 časa. Drugi način je da se slama stavi u bazen ili bure, zatim prelije ključalom vodom, dobro prekrije i ostavi 24 časa.
Pripremljena slama, kada se ohladi, stavlja se u plastične vreće, gajbe, kante, ili druge posude u kojima če se vršiti inkubacija. Najčešće se za ovu svrh koriste plastične vreće.
Punjenje vreća se obavlja tako da se odgovarajuća kolilčina slame izmiješa sa potrebnom kolilčinom micielije, ili se pak slama unosi u vreću, sloj po sloj, uz dodavanje micelije. Na 100 kg nakvašene slame daje se 2-3 litra micelije.
Ako se micelija prije punjenja veće ne izmiješa sa slamom, onda se u vreću stavlja sloj slame 10-15 cm, uz dobro sabijanje i dodaje oko 1 dcl micelija. Istim postupkom vreća se napuni toliko da se može dobro zavezati.
Uglovi na dnu vreće se sijeku da bi se ostranila suvišna voda, a cijela vreća se izbuši na svakih 10 cm, i po visini i po širini. Bušenjem se omogućava pristup vazduha.
Nakon punjenja vreće se ostavljaju na inkubaciju, odnosno u tamne prostorije sa temperaturom od 20 do 25 ºC, uz vlažnost od oko 10-90%.
Inkubacija, odnosno prorastanje supstrata traje 15-20 dana. Nakon prorastanja, koje se krakteriše pojavom srebrenasto bijele paučine na površini supstrata, vreće se prenesu u prostoriju sa dnevnom svjetlošću ili pod neku nadstrešicu ili u sijenku drveća.
Vreće se postavljaju u redove sa međusobnim rastojanjem od oko 40 cm, što omogućuje razvoj gljiva. Zatim se vreće isijeku, pri čemu ostaje samo dno vreće.
Da bi bukovača mogla normalno da plodnosi, neophodna je svjetlost, ali ne direkntim sunčevim zracima.
U toku plodonošenja bukovača zahtijeva i odgovarajuće temperaturne uslove. Postoje različiti sojevi sa različitim zahtjevima za toplotom, kao na primjer zimski sa zahtjevom od 5-15 ºC, prelazni 10 do 20 ºC i ljetni od 18-28 ºC.
U periodu plodonošenja, neophodno je održavanje visoke relativne vlažnosti, vlaženjem prostorije i supstrata. U uslovima gdje nema prirodnog svjetla, neophodno je obezbijediti osvjetljenje od 12 h dnevno. Isto tako, neophodna je intezivna ventilacija prostorije, zbog nagomilavanja ugljendioksida koji se oslobađa pri razgradnji supstrata.
Bukovača za berbu pristiže za oko 10 dana nakon perioda inkubacije. Plodonošenje je u talasima, svakih 10-14 dana, pri čemu se najveći prinosi postižu u prva 3-4 talasa.
Ukupan prinos iznosi oko 20 % od težine vlažnog supstrata.
Izvor: AgroSavjet