Načini sađenja i sistemi gajenja maline – Malina se može gajiti u obliku različitih sistema u zavisnosti od uslova sredine, sorte i odabrane agrotehnike (prije svega raspoložive mehanizacije).
U svijetu se najviše primjenjuju ovi sistemi gajenja maline:
- sistem žbuna sa kvadratnim rastojanjem
- sistem žbuna sa pravougaonim rastojanjem
- sistem pantljike
- sistem žive ograde
- “V” špalir
Sistem žbuna sa kvadratnim rastojanjem
Razmak između žbunova (1,5-3 m) zavisi u našim klimatskim uslovima prvenstveno od bujnosti sorte i radnog zahvata mašina za obradu. Na jedno sadno mjesto sadi se obično jedna sadnica, a rjeđe 3-4. Pri dovoljno velikom kvadratnom rastojanju (preko 2 m) moguća je mašinska obrada u dva pravca (unakrsno).
Pri ovom sistemu gajenja stane mali broj izdanaka po jedinici površine, pa su i prinosi manji. Međutim, plodovi su krupni i kvalitetni, a berba je relativno laka. Sistem žbuna sa kvadratnim rastojanjem može se koristiti na ravnim površinama i površinama sa blagim padom.
Sistem žbuna sa pravougaonim rastojanjem
- Rastojanja između redova iznose 2,5-3 m, a u redu 1-1,5m. I ovdje se na jedno sadno mjesto stavlja obično jedna sadnica, ređe više. Prvih godina moguća je unakrsna obrada, a kasnije samo između redova. Zaštitita maline od bolesti i štetočina lakša je pri pravougaonom nego pri kvadratnom sistemu. Pri pravouganom rasporedu prinosi su nešto veći nego pri kvadratnom rastojanju.
Sistem pantljike
Kod sistema pantljike rastojanja između redova se kreću od 2,5-3 m, a u redu od 0,30-0,50 m.
U praksi se sreći dvije modifikacije ovog sistema: sistem širokih pantljika (60-90 cm) i sistem uskih pantljika (30-40).
Sistem širokih pantljika
Ovaj sistem ima nekoliko mana. Pošto u širokoj pantljici izbija veliki broj izdanaka, to je u njoj obrada nemoguća. Rodne grančice u sredini redova su preguste, pa berači teško uočavaju plodove. Berba je otežana: neki plodovi se uopšte ne oberu, dok se drugi oberu tek pošto prezru. Izdanci su često slabi i savijaju se do zemlje, pa se plodovi prljaju. U takvim uslovima je razvoj gljivičnih bolesti lakši.
Kvalitet plodova je slabiji, ali su prinosi veliki, jer se u širokoj pantljici obrazuje veći broj izdanaka. Ovaj sistem nije za preporuku.
Sistem uskih pantljika
Ovaj sistem pogodan je za gajenje maline. Redovi su udaljeni 2,5-3 m, a širina reda je 30-60 cm. Rastojanje uzmeđu redova zavisi od radnog zahvata mašina koje se koriste za obradu, kao i od bujnosti sorte u zasadu. Pošto je broj izdanaka po hektaru srazmjerno veliki, postižu se veći prinosi nego u sistemu žbuna sa kvadratnim i pravougaonim rastojanjem, a osim toga, relativno uskim pantljikama otklanjaju se nedostaci sistema sistema širokih pantljika.
Ako sorte imaju srednje dug i čvrst izdanak, naslon nije potreban. Naslon je potreban ako je izdanak vrlo bujan, ali nedovoljno čvrst. Malina gajena po ovom sistemu dobro rađa, a plodovi su kvalitetni.
Sistem žive ograde
Predstavlja u osnovi prelaz od sistema žbunova ka sistemu pantljike. Naime, u sistemu žive ograde dozvoljen je razvoj samo novih izdanaka koji izbijaju iz podzemnih pupoljaka starih izdanaka. Razmak sađenja je 2,5-3 m X 0,5 m.
Gajenjem maline po sistemu žive ograde postižu se dobri rezultati – utrošak radne snage je mali, zaštitita laka, prinosi veliki, a kvalitet ploda dobar. Na sadno mjesto se sadi po jedan ređe dva izdanka.
Širina pojasa u kome rastu maline je oko 40 cm, žbunovi su među sobom razmaknuti, pa je moguća obrada oko njih, a osunčavanje izdanaka je dobro.
V-Špalir
Sistem koji se preporučuje kod gajenja višegodišnjih sorti je V-špalir. Kod ovog sistema, stubovi se postavljaju pod uglom od 20- 30° ili, u nekim slučajevima, pod neznatno većim uglom, u zavisnosti od konfiguracije terena i bujnosti sorte. Na primjer, stubovi se postavljaju tako da razmak pri dnu stubova bude 46 cm, a između vrha stubova 107 cm, i pri uglu od 25°.
Na svaki od stubova postavljenim u zemlju, pričvršćuju se dva reda žice. Prvi red žice postavlja se na visini od 70 – 80 cm, a drugi na visini 160 – 170 cm, uz razmak od 60 -70 cm izmedu žica. U proljeće, dvogodišnji izdanci se orezuju i vezuju za žicu sa spoljne strane reda, kako bi se omogućila berba,dok se jednogodišnjim izdancima omogućava rast sa unutrašnje strane, za berbu sljedeće godine. Ovim sistemom gajenja povećava se broj izdanaka po 1 m reda, pojednostavljuje berba i omogućava maksimalna izloženost sunčevim zracima.
PROČITAJTE:
Jesen ili proljeće – Kada je bolje saditi malinu?
Priprema izdanaka maline za sađenje
Izbor pogodnog mjesta i položaja za malinjak