Kalemljenje smokve

Kalemljenjem prenosimo jedan ili više pupova s matičnog stabla (plemke, sorte) na vegetativnu podlogu ili sjemenjak smokve.

Za kvalitetno kalemljenje osim znanja nužno je osigurati i odgovarajući rezni alat i ostali pribor (nož za kalemljenje, voćarsku pilu i vezivo, te kelemarski vosak za premazivanje rana tj. spojnog mjesta). Premda postoje različiti načini kalemljenja, kod smokve se obično primjenjuje okuliranje, pupanje i kalemljenje na rascjep.

Okuliranje

Okuliranje (kalemljenje na pup – okce, kalemljenje pupoljkom – očenjem) predstavlja najznačajniji i najviše primjenjivani način kalemljenja. Navedeni način kalemljenja vrlo je jednostavan, pa time i relativno lako izvediv, a što osigurava veliku produktivnost rada dok je sami postotak prijema vrlo visok (i preko 95 %). Samo kalemljenje možemo provoditi na dva načina, što znači da trebamo razlikovati okuliranje na budni pupoljak i okuliranje na spavajući pupoljak. Na budni pupoljak provodi se tokom kasnog proljeća, tj. u mjesecu maju, dok se okuliranje na spavajući pup izvodi koncem ljeta, odnosno u mjesecu avgustu i početkom septembra. Kalemljenjem na budni pup iste godine će se razviti mladica iz pupa, što je i pokazatelj uspješnosti kalemljenja na budni pupoljak, a nacijepljeni pupoljak tokom rujna – spavajući pupoljak ostaje u stanju mirovanja sve do proljeća, što znači da kreće tek iduće vegetacije.

Okuliranje se provodi na pravilno oformljenom i kvalitetno razvijenom izbojku (podlozi) s pupom, skinutim s dijela dobro sazrele mladice, plemke. Okuliranje se kod smokve može izvoditi i na starijem izbojku (dvogodišnjem ili trogodišnjem).

Priprema podloge

Prije provedbe okuliranja potrebno je adekvatno pripremiti podloge koje se 15 dana prije cijepljenja očiste od svih bočnih ogranaka do visine okuliranja. Nekada se čišćenje podloga izvodi neposredno pred okuliranje, što je posebno važno za terene bez osiguranog zalijevanja u slučajevima pojave suše. Plemke se pak uzimaju s perifernih, osvijetljenih dijelova krošnje matičnog stabla i to neposredno pred okuliranje. One moraju biti zdrave, neoštećene, odrvenjele i srednje bujne. Poželjno je prvo uzimati plemke samo jedne sorte koja se nacijepi spomenutim načinom, nakon čega se tek uzimaju plemke druge sorte. Na taj način tokom kalmljenja smokava ne postoji mogućnost miješanja sorata u voćnom rasadniku. Navedene plemke se s matičnih stabala uzimaju rano ujutro ili predvečer, s tim da se s mladica odmah skine plojka lista, dok se peteljka ostavi (najmanje 1/3).

Tehnika kalemljenja

Tehnika kalmljenja okuliranjem provodi se u nekoliko faza, koje obuhvataju: pravljenje ureza na podlozi, skidanje pupa, umetanje pupoljka u napravljani urez i vezanje kalema. Drugim riječima, oštrim reznim alatom na prethodno određenoj visini zarezuje se kora u obliku slova T.

Kora se nožem zarezuje oprezno iz razloga što se ovom operacijom nipošto ne smije ozlijediti samo drvo. Prilikom pravljenja ureza u obliku slova T prvotno poprijeko zasiječemo koru u dužine od 1 cm a tek nakon toga od sredine toga reza načinimo novi uzdužni rez prema dole u dužini od 2-3 cm. Potom se tupim dijelom kalemarskog noža ili dijelom noža koji je predviđen za tu svrhu malo razmakne kora od drveta ulijevo pa udesno. Razmicanje kore provodi se pažljivo i tek toliko koliko je dovoljno da se u načinjeni procjep umetne pup. Čim je urez napravljen, nožem se s plemke skine okce s pupom i drškom lista (ako je budni pup), stavi se u načinjeni urez ispod kore tako da se gornji kraj okca poravna vodoravno sa zarezanom crtom na podlozi.

Pošto pup pravilno postavimo, pritisnemo koru podloge uz pupoljak s obje strane i umetnuti pup vezujemo odgovarajućim likom, gumenim ili polietilenskim vrpcama, podesnom lako rastezljivom plastikom i sl. Pri tomu vezivo treba omotati oko cijele dužine reza vodeći računa da ono nije ni labavo ni suviše jako stegnuto. Vezivanje se provodi spiralno odozgo prema dole, s razmakom veziva oko 0,5-1,0 mm.

To se radi zbog osiguravanja pristupa zraka, s tim da preko samog pupoljka vezivo nipošto ne smije doći. Dakle, pupoljak treba viriti ispod veziva koje je postavljeno tako da omogućava dobro priljubljivanje pupoljka uz podlogu. Deseti dan po okuliranju provjeravamo uspjeh kalemljenja na spavajući pupoljak kada laganim pokretom dodirnemo dršku lista – ostavljenu peteljku. Ukoliko drška lista otpadne, okce se primilo te je kontrola pokazala uspješnost provedenog okuliranja.