Leukoza živine – U intenzivnom živinarstvu leukoze se često pojavljuju. One dovode do smanjenja proizvodnih sposobnosti oboljele živine i do gubitaka u proizvodnji živinskog mesa i jaja. Priroda oboljenja leukoze su neoplastična oboljenja koja se karakterišu nekontrolisanim razvojem velikog broja nezrelih krvnih ćelija.
Zavisno od vrste ćelija koje se intenzivno razmnožavaju, nastaje eritroleukoza, mijeloidna leukoza, mijelocitomatoza ili limfoidna leukoza. Leukozama slična oboljenja su sarkomi, osteopetroza, bubrežni i drugi tumori.
Prvi podaci o leukozi živine potiču iz druge polovine 19. vijeka.
Početkom 20. vijeka na pilićima je eksperimentalno dokazano da je uzročnik leukoze virus. Na nastanak i razvitak ovih neoplastičnih oboljenja utiče veliki broj onkogenih činilaca. Pojedine jedinke i genotipovi kokoši su genetski otporniji na leukoze. Po pravilu, sa uzrastom pilića prijemčivost na infekciju se značajno smanjuje.
Pročitajte: Šuga kod živine – Liječenje
Leukoza živine – pojava, simptomi, način liječenja
U činioce koji utiču na pojavu leukoza uključeni su i ishrana, držanje, kao i neki biološki, fizički i hemijski činioci.
Širenje oboljenja – Limfoidna leukoza se često prenosi preko jaja obolelih kokoši. Nije dokazano prenošenje virusa preko pjetlova. Leukoze se prenose i direktnim kontaktom zdrave sa oboljelom živinom i preko zaražene sredine (hrane, vode, stelje i vazduha zagađenim sekretima i ekskretima oboljele, ubijene ili uginule živine).
Od nekih formi leukoza, osim kokoši, oboljevaju, iako rieđe, i ćurke, fazani, golubovi i druge vrste ptica.
Simptomi bolesti leukoze
U poodmaklom stadijumu bolesti, živina slabije uzima hranu, mršavi, apatična je, a krijesta i podbradnjaci postaju blijedi. Kod živine sa osteopetrozom cjevaste kosti su vidljivo zadebljale.
Patološko-morfološke promjene sljede usljed nekontrolisanog razmnožavanja eritro – blastičnih ćelija, unutrašnji organi, a posebno jetra i slezina živine oboljele od eritroleukoze su nekoliko puta povećane, crvene boje poput trešnje. U nekim slučajevima slezina može biti i smanjena. Krv je blijedocrvene boje, vodenastog izgleda i sporo se zgrušava. Kod mijeloidne leukoze jetra, slezina i bubrezi su jako povećani. Jetra je sivo crvene boje, zrnastog izgleda.
Pročitajte: Boginje i difterija živine – Simptomi i liječenje
Mijelocitomatozu karakteriše pojava tumora bijele boje na grudnoj kosti, rebrima, a neki put i na jetri i bubrezima. Kod difuzne forme limfoidne leukoze unutrašnji organi, a naročito jetra i slezina su nekoliko puta povećani, sivo do sivosmeđe boje, trošne konzistencije. U slučaju nodularnog oblika na unutrašnjim organima, koji su obično umjereno povećani, nalaze se tumori bijele boje. Slični tumori mogu se naći i u srcu, žlezdanom želucu, crijevima, muskulaturi i koži.
Utvrđivanje oboljenja
Na osnovu kliničkih znakova može se posumnjati na maligna i slična tumorska oboljenja. Ispitivanjem krvi i koštane srži može se postaviti dijagnoza, a upotrebom seroloških i virusoloških metoda, sa sigurnošću se može dokazati prisustvo virusa i antitela u oboljeloj živini i bez kliničkih znakova ovih neoplazmi.
Suzbijanje i iskorijenjivanje – Profilaksa leukoza se zasniva na primjeni zoohigijenskih i sanitarnih mjera i korišćenju živine genetski otporne prema ovim oboljenjima.
Za živinarsku proizvodnju je značajno da se formiranje roditeljskog jata vrši sa farmi živine slobodnih od leukoza, da se strogo sprovode sanitarne mere u inkubatoru i da se kontroliše mikroklimat u živinarnicima.
Pročitajte: Slobodan uzgoj koka nosilja
Izolovano držanje živine različitog uzrasta, takođe je značajna mjera, s obzirom da su jednodnevni pilići znatno osjetljiviji na onkogene viruse od starijih jedinki. Za zaštitu od leukoza kod živine ne postoji efikasna vakcina. Kada se leukoze pojave na farmi u visokom procentu, živina se uništi, a živinarnici, inkubator, inventar, zemljište i dr. se saniraju. Efikasnost sanacije u mnogome zavisi od uspješno izvršene dezinfekcije. Kao jednu od perspektivnih mjera za sprječavanje pojave i širenje leukoza treba smatrati selekciju živine, i to ne samo na reproduktivna i produktivna svojstva već i na genetsku otpornost prema ovim malignim neoplazmama.
Autor: Dipl. inž.Radiša Petrović