Mrazevi koji se mahom javljaju od oktobra do maja mogu da oštete organe jabuke, a nekad i da ugroze opstanak cijelog stabla.
Prema vremenu pojave, mrazevi mogu da se podjele na: rane (jesenje), zimske i pozne (proljećne).
U našem podneblju najveće štete obično izazivaju pozni mrazevi, pa je borba protiv njih i najznačajnija. Najdjelotvornija zaštita jabuke od mrazeva postiže se pravilnim izborom sorti i položaja za voćnjak.
Rani (jesenji) mrazevi javljaju se u oktobru i prvoj polovini novembra. Oni nanose manje štete ljetnjim sortama nego poznim zimskim sortama jabuke (greni smit). Da bi se smanjile štete od ranih mrazeva, trebalo bi izbjegavati kasno prihranjivanje azotnim đubrivima i pozno navodnjavanje jabučnjaka, naročito ako se nalazi na niskim položajima (doline potoka i manjih rijeka).
Pročitajte: Jesenji radovi u voćnjaku – Oranje i đubrenje organskim i mineralnim đubrivima
Zimski mrazevi su normalna pojava u našim krajevima. Povoljna je okolnost što se najjači mrazevi javljaju za vrijeme najveće otpornosti organa, u toku zimskog mirovanja jabuke.
Sijanac divlje jabuke i vegetativna podloga A2 su najotpornije podloge prema mrazevima.
Lisni i cvjetni (mješoviti) pupoljci jabuke otporniji su prema zimskim mrazevima nego kod drugih voćaka. Stabla jabuke mogu da prežive srazmjerno obilna oštećenja drveta i kore, ako tvorno tkivo (kambijum) i lisni pupoljci nisu povređeni izmrazavanjem. Kad se lisni pupoljci otvore i počne porast mladara, radom tvornog tkiva se obnavljaju oštećena tkiva. Ako mrazevi odvoje koru jabuke, potrebno je što prije zakucati je ekserima sa širokom glavom i premazati kalemarskim voskom. Jače oštećena stabla jabuke od zimskih mrazeva ne treba orezivati u proljeće, ali zasad bi trebalo obilnije prihraniti azotom, a površinu zemljišta redovno obrađivati i zalivati.
Pozni (proljećni) mrazevi u toku aprila i prve polovine maja mogu da oštete cvjetne pupoljke, cvjetove i zametnute plodove. Cvjetni pupoljci i cvjetovi jabuke osjetljiviji su ako je prije pojave mraza bilo toplo vrijeme. Cvjetovi okrenuti zemlji manje stradaju od poznih mrazeva. Zlatni delišes i greni smit otporniji su prema poznim mrazevima nego druge privredno značajne sorte jabuke.
Radi suzbijanja poznih mrazeva primjenjuju se: posredne, neposredne i naknadne mjere borbe.
Među posrednim mjerama borbe spadaju izbor pogodnih položaja za jabučnjak, izbor otpornih sorati, korišcenje visokog debla i nagrtanje snijega oko voćaka.
Pročitajte: Kako zaštititi šljivu od mraza?
Neposredne (direktne) mjere zaštite jabuke protiv poznih mrazeva su: zamagljivanje, zadimljavanje, orošavanje vještačkom kišom, površinsko navodnjavanje, pokretanje vazduha i zagrijavanje. Ove mjere daju bolje rezultate ako se primjenjuju po tihom, maglovitom i oblačnom vremenu. Među ovim merama najbolju zaštitu pružaju orošavanje i zagrijavanje.
Naknadne mjere podrazumijevaju prskanje biljnim hormonima (giberelini, naftalin sirćetna kiselina) poslije poznog mraza. Na taj način se podstiče obrazovanje ploda jabuke bez oplodenja.
Izvor: dipl. inž. Suzana Jerkić, PSSS Vranje
