Naslovnica Poljoprivredne grane Zaštita i ishrana biljaka Sjeme neće da klija i pored povoljnih uslova sredine?

Sjeme neće da klija i pored povoljnih uslova sredine?

sjeme
Foto: pixabay.com

Na uspijeh u biljnoj proizvodnji utiču brojne spoljnje osobine semena od kojih su neke vidljive, ali neke i nisu. Najznačajnije spoljne osobine sjemena su: čistoća, klijavost, energija klijanja, masa hiljadu sjemena, hektolitarska masa, udio vode u sjemenu (vlažnost), snaga nicanja, dormantnost sjemena…

Dormantnost sjemena označava njegovu privremenu nesposobnost da klija nakon fiziološkog zrenja, odnosno branja ploda. Drugim riječima, to je situacija kada klijavo sjeme neće da klija i pored povoljnih uslova sredine (povoljna vlaga, temperatura i priliv kiseonika). U pitanju je mehanizam biljke da odloži klijanje sjemena radi uspostavljanja biološke ravnoteže. Kako bi ovako sjeme klijalo, potrebno je da prođe fazu mirovanja, odnosno naknadno dozrijevanje sjemena.

Sjeme većine vrsta drveća i žbunja pokazuje različite stepene dormantnosti, ali se dešava i sa različitim povrtarskim i drugim biljnim kulturama.

Na primjer, nakon berbe plavog patlidžava određivanje klijavosti sjemena je problematično baš zbog dormantnosti sjemena. Agbo i Nwosu (2009) su ispitivali dormantnost sjemena plavog patlidžana i zaključili da najveću klijavost, od 90%, sjeme postiže poslije tri mjeseca čuvanja u skladištu. Ovaj period je različit kod različitih vrsta biljaka, kao i između različitih sorti iste vrste.

Period mirovanja sjemena može da se prekine korišćenjem različitih metoda, a u zavisnosti od vrste dormantnosti, kao što je ispiranje sjemena u tekućoj vodi čija je temperatura 20-25 °C, kod sjemena sa tvrdom semenjačom se vrši skarifikacija, hlađenjem sjemena na temperaturi od 5 °C u trajanju od 5 dana do jedne godine, zagrijevanjem sjemena na 40 °C u trajanju od 7 dana, primjena svjetlosti (kod trava).

Izvori: Agronomski fakultet u ČačkuCeon (Dormantnost semena selekcionisanih linija plavog patlidžana, Institut za povrtarstvo, Smederevska Palanka, Srbija)

Exit mobile version