Orezivanje oraha je važna, ali po mišljenju stručnjaka zapostavljena agrotehnička mjera. Preporučuje se jer može znatno doprinijeti većoj i enomičnijoj proizvodnji. Primjenjuje se s ciljem formiranja uzgojnog oblika, a kasnije radi obnavljanja rodnog drveta, odnosno regulisanja rodnosti i prinosa stabala.
Orezivanje oraha biće olakšana ukoliko se poznaju osnovne karakteristike sorti koje se nalaze u zasadu. Prema mjestu formiranja rodnih elemenata, sve sorte i selekcije podijeljene su na sorte tzv. terminalne (šampion, srem, tisa i jupiter) i lateralne rodnosti (rasna, sava). U većini zasada u kojima se gaje sorte terminalne rodnosti uzgojni oblik je kotasta kruna. Formiranje počinje u prvoj godini poslije sadnje.
Sadnice se uvijek prekraćuju u proljeće, krajem marta ili početkom aprila, bez obzira na to da li su sađene u jesen ili proljeće. Visina prekraćivanja zavisi od toga koliko će biti visoko deblo. U savremenom uzgoju oraha optimalnom se smatra visina 150–180 centimetara.
Pročitajte: Oblikovanje krošnje oraha i rezidba u prvoj godini
Prilikom formiranja kotlaste krune može se ostaviti četiri, izuzetno pet grana koje zajedno treba da su raspoređene u krugu od 360 stepeni. U uslovima kada ih ima više, ugao je manji. Tom prilikom vodi se računa da na tako malom odstojanju jedna grana ne bude iznad druge.
Vertikalno rastojanje između ramenih grana treba da bude 10–15 centimetara. To se postiže i mjerama zelene rezidbe. U periodu kada prođe opasnost od poznih proljećnih mrazeva, odnosno kada su mladari dugi nekoliko centimetara, ili su pupoljci tek nabubreli (prije listanja), zelenom rezidbom valja ukloniti pupoljke ili mladare koji bi mogli biti konkurenti ramenim granama.
Ovom mjerom hrana se usmjerava u preostale, odnosno mladare koji su izabrani za buduće ramene grane. Mladare koji su se razvili ispod onih odabranih za ramene grane ne treba uklanjati. Ostavljaju se da bi sadnice u prvoj godini imale što veću lisnu površinu. S obzirom na to da su po položaju niži, imaće slabiji razvoj i neće biti konkurencija ramenim granama.
Pročitajte: IBAR, VUJAN I OVČAR – Domaće otoporne sorte ORAHA viseoke rodnosti
Prema navodima stručnjaka, ove grane ostaju obično dvije godine, a čak i rode. Uklanjaju se rezidbom u proljeće, u martu ili početkom aprila. Tokom prve godine orah ispoljava slab porast, pa se u proljeće druge godine ramene grane ne prekraćuju. Tokom vegetacije preporučuje se rezidba na zeleno. Ona podrazumijeva uklanjanje bočnih mladara koji izbijaju u uslovima kada je došlo do izmrzavanja vršnih pupoljaka na ljetorastima ili tek krenulih mladara.
U drugoj godini ljetorasti oraha često dostižu dužinu od 15 pa i više centimetara. Njihovo grananje će biti bolje ako se prekrate. Porast ljetorasta biće dobar i narednih godina ako se blagovremeno i kvalitetno urade sve neophodne agrotehničke mjere. Radi boljeg grananja, i oni se u proljeće prekraćuju za četvrtinu ili trećinu dužine. Nastavlja se i zelena rezidba koja podrazumijeva uklanjanje mladara koji se razvijaju na nepotrebnom mjestu. Ovu mjeru treba primijeniti blagovremeno, odnosno što ranije da se hrana ne bi trošila za porast mladara koji će biti uklonjeni. Sorte oraha koje imaju tzv. lateralnu rodnost zahtijevaju drugi uzgojni oblik. Najčešće se formira poboljšana piramida.
U proljeće, sadnice se prekraćuju na visinu od 180 centimetara. Ukoliko su niže, stručnjaci preporučuju da se prve godine skrate na 40 centimetara iznad kalema, a potom u toku vegetacije, najčešće sredinom avgusta, pinciraju na visinu od 180 centimetara. Valja ukloniti i mladare koji su se razvili na visini do jednog metra. Prekraćivanje ljetorasta za četvrtinu primijenjuje se od druge vegetacije i radi se svake godine. Na taj način se zaustavlja porast i potencira razvoj lateralnih pupoljaka.
Pročitajte: Za šta su dobri čaj i kupka od LISTA ORAHA?
Prilikom pravljenja presjeka, posebno onih koji su većeg prečnika, treba biti obazriv. Preporučuje se da se ostavljaju patrljci duži ne deset centimetara, a potom ih valja ostaviti da sokovi izlaze nekoliko dana. Poslije toga patrljak se uklanja do osnove i presjek premaže kalemarskim voskom.
Redovno orezivanje oraha zahtijevaju i rodna stabla. U odnosu na druge voćne vrste, ova mjera nije tako intenzivna. U uslovima kada se ona redovno primjenjuje, umanjuje se ogoljavanje donjih grana i premještanje roda u vršne delove krune. Za zasade koji se nalaze u punom rodu preporučuje se uklanjanje grana koje ometaju protok vazduha i svjetlosti kroz krunu. Ovom mjerom smanjuje se i mogućnost infekcije raznim gljivičnim bolestima.
