Na institutu za voćarstvo u Čačku najbolji tipovi oraha su razmnožavani i uvođeni u proizvodnju. Tako su dobijene prve domaće selekcije oraha (Ibar, Vujan i Ovčar).
IBAR
Izdvojen je klonskom selekcijom oraha iz prirodne populacije u selu Progorelici, u dolini rijeke Ibar. Odabiranje je sprovedeno 1969. godine. Selekcionari su prof. dr Staniša A. Paunović i dr Milisav Gavrilović.
Stablo je pravo, široko i snažno, pripada grupi srednjebujnih sorti oraha. Kuruna je rijetka, široko razvedena, piramidalna, sa srednje dugim, dobro obraslim granama, otvorenih uglova grananja. U kruni nema suvih grana, što ukazuje da nema izmrzavanja od zimskih mrazeva. Kora je sive boje, glatka duž debla i skeletnih grana. Ljetorasti su pravi, jaki, tamniji od skeletnih grana. Lisni i drvni pupoljci su izraženi, zaobljeni na letorastu. Cvjetni pupoljci su krupni, izraženi, zaobljeni i smješteni na vrhu ljetorasta. List je složen, poređan na lisnoj dršci u grupi od 7-9, dok su najčešće skupine od 5 listova. Zelene je boje, glatke površine, srednjekrupan, izduženo se završava. Cvijet je jednodom, po tipu protaginičan.
Karakteriše se velikom produkcijom resa u kruni. Cvjeta srednjekasno, pa time izbjegava oštećenja od poznih proljećnih mrazeva. Matično stablo je izuzetno rodno. Kalemljeno stablo rano prorodi i daje odličnu rodnost. Srednje osjetljiv je prema prouzrokovaču sive pjegavosti lista oraha (Gnomonia juglandis (DC) Trov. f. c. Marssonia juglandis (Lib) Magn.). Ima dobru otpornost prema bolesti crnila ploda i letorasta (Xanthomonas juglandis (Pierce) Drows.).
Pročitajte: Najznačajnije BOLESTI ORAHA!
Plod je srednje krupan, u grupi najčešće 2, ređe 1 i 3, okruglo jajast (prosečne mase 9,56 g, visine 40,5 mm, širine 31,9 mm, debljine 30,5 mm i indeksom oblika ploda 0,89). Klapina je oko ploda dosta debela, zelene boje, pa plodu daje prividno veću krupnoću. Ljuska je svijetlobraon boje, naborane površine, debljine 2,02 mm, izraženog šava koji je čvrsto vezan. Dovoljno je čvrsta i podnosi mehaničku doradu ploda (klapinjenje i beljenje). Prilikom krcanja lako se lomi i odvaja od jezgre. Jezgra dobro ispunjava ljusku, odlično se vadi iz iste, prosječnog randmana je 51,4 %, odličnog ukusa i arome. Sadržaj ulja je 70,2 %, a bjelančevina 13,8 %. Boja jezgre je svetložuta, što ovoj selekciji daje značajnu karakteristiku za kvalitet ploda.
Sazrijeva krajem septembra i početkom oktobra. Plodove poslije berbe treba prosušiti kako bi imali dugu trajašnost.
Po svojim privredno-biološkim osobinama, ova selekcija pripada srednje ranoj grupi po vremenu kretanja, ali zbog izuzetnog kvaliteta jezgre i dobre rodnosti preporučuje se za gajenje u komercijalnim zasadima oraha.
Više o srtama OVČAR I VUJAN pročitajte na linku ispod:
