Lijeskin žižak – Curculio nucum L. (Coleoptera, Curculionidae) Imago je crvenkastosmeđ, dug 6-9 mm, sa veoma dugom surlicom. Larve su beznoge, savijene, žućkaste, duge 10-16 mm.
Poznata je štetočina leske (Corylus avellana), na kojoj često može da umanji prinos i za 70-100%. Ima je u svim područjima gajenja leske kod nas.
Biologija i štetnost lijeskinog žižka
Lijeskin žižak ima jednu generaciju godišnje, prezimljava kao odrasla larva u zemljištu, koja može ostati u dijapauzi 2-3 godine.
Krajem marta, u vrijeme kretanja vegetacije, imaga počinju da izlaze iz zemlje, pri toplom vremenu (10-15 °C). U prvo vrijeme hrane se sočnim plodovima trešnje, breskve, kruške koji su u formiranju. Izvlače iz njih sokove surlicom, tj. “pikiraju” ih, pa se oni kasnije u manjoj ili većoj mjeri deformišu ili podliježu napadu gljiva. Krajem maja ili početkom juna prelaze na lijesku, na kojoj takođe oštećuju plodove i lišće. Oštećeni plodovi otpadaju, a taj procenat se obično kreće između 10 i 40%.
Pročitajte: Lijeska – Bolesti i štetočine
Poslije parenja, kada su lješnici veličine 11-12 mm, ženke polažu oko 40 jaja u mala udubljenja koja prave u egzokarpu plodova. Obično je u jedan plod položeno jedno jaje, ređe dva-tri. Otvor kasnije zaraste, pa prisustvo larvi nije vidljivo. Larve se pile posle 5-9 dana i hrane se jezgrom lješnika, potpuno ga izgrizajući i prljajući izmetom. One tokom 25-32 dana prolaze kroz četiri larvena uzrasta, a od početka avgusta do kraja oktobra napuštaju plodove (opale sredinom leta) kroz okrugle otvore (SI. 227) koje buše na strain ploda koja leži na zemlji. Na dubini od 10-25 cm prave zemljane komorice u kojima ostaju u dijapauzi 1-3 godine. U proljeće se jedan deo larava pretvara u lutke, iz kojih se kroz 8-10 dana pojavljuju imaga, a ostale mogu prezimiti i dvije zime.
SUZBIJANJE ŽIŽKA
Lijeskin žižak se suzbija na više načina: sakupljanje i uništavanje prvih opalih plodova u nekoliko navrata; čuvanje sakupljenih plodova u prostorijama sa betonskim podom kako bi se spriječio prelazak larvi u zemlju; tretiranje plodova insekticidima dozvoljenim u skladištima, tretiranje prije nego što imaga pređu na lijesku, obično između 10. i 15. maja.
