Za razliku od rezidbe mladih nerodnih voćaka, kojima se formira izabrana kruna, rezidba jabuka u rodu ima za cilj da reguliše vegetativni i generativni razvitak formiranih voćaka.
Regulisanje rodnosti primjenom rezidbe postiže se favorizovanjem obrastajućih rodnih grančica, a to znači obezbjeđivanje ravnoteže između vegetativnog i reproduktivnog razvitka voćaka. U savremenoj proizvodnji jabuke danas se ne može ni zamisliti visoka i redovna proizvodnja bez primjene pravilne rezidbe na rod.
Dužina nerodnog mladalačkog perioda jabuke prvenstveno zavisi od biološko-genetskih osobina podloge i sorte. Neke sorte jabuke ranije stupaju u period plodonošenja od drugih. Podloga takođe ima znatan uticaj na početak plodonošenja. Jabuke na bujnim podlogama kasnije prorode od onih na manje bujnim. U mnogim slučajevima rezidba može uticati na početak plodonošenja.
Jabuke počinju da rađaju kad se u izvesnoj mjeri uspostavi ravnoteža između korijenovog sistema i nadzemnog dijela, pa se u tom periodu i rezidba mora prilagoditi kako bi se, zajedno sa ostalim pomotehničkim mjerama, što duže održala već uspostavljena ravnoteža. Ova ravnoteža počiva na uzajamnom dejstvu korijena i lisne površine, od kojih zavisi snabdijevanje nadzemnog dijela vodom i u njoj ratvorljivim mineralnim materijama, kao i korijena organskim materijama, što u uravnoteženom stanju obezbijeđuje umjereno bujan porast, obilnu rodnost i dobar kvalitet plodova.
U početku rodnosti jabuke već uspostavljena ravnoteža se relativno lako održava, ali sa starenjem voćaka to postaje sve teže, pa je potrebno dobro poznavanje osnovnih biološko-fizioloških karakteristika vrste i sorte.
Suviše bujna stabla troše hranljive materije za izgradnju vegetativnih organa na račun formiranja rodnih pupoljaka i plodova. U ovakvim slučajevima suviše jaka rezidba bila bi štetna, jer bi i dalje odlagala obrazovanje rodnog drveta i voćke ne bi obilnije rađale. Zato je voćkama potrebno obezbediti uslove da se razvijaju što više, sve dok ne počnu da rađaju i same se zaustave u porastu. Proređivanjem bi trebalo stvarati uslove za maksimalno osvetljavanje krune i stvaranje organskih materija neophodnih za obrazovanje cvijetnih pupoljaka.
Pročitajte: Orezivanje DUNJE
Kod kržljavih i slabo bujnih jabuka korijenov sistem ne obezbeđuje dovoljno vode i mineralnih materija za nadzemne dijelove stabla i formiranje vegetativnih organa, te su voćke sklone pojačanom formiranju cvijetnih pupoljaka i pretjeranom zametanju plodova. Zbog ograničene lisne površine i ukupne vegetativne mase, jabuka nije u stanju da održi sve plodove pa oni otpadaju poslije zametanja, dok oni koji ostanu na stablu, zbog slabe ishrane, ostaju sitni i slabog kvaliteta. Kod ovakvih voćaka rezidbu bi trebalo podesiti tako da se pojača vegetativna aktivnost. To znači da bi povećali lisnu površinu, trebalo bi da ostavimo jednogodišnje lastare (jer oni imaju najviše listova), a proređujemo, odnosno uklanjamao, obrastajuće rodno drvo koje nosi veliki broj cvijetnih pupoljaka, a ima malu lisnu masu.
Pročitajte: Savjeti za pravilno orezivanje šljive
Umjereno bujne rodne jabuke imaju uspostavljenu ravnotežu između korijenovog sistema i nadzemnog dijela. Rezidbom tu ravnotežu treba što duže održavati i ona se sastoji u redovnom obnavljanju i podmlađivanju rodnog drveta. Poznata je činjenica da jabuke sa starošću sve slabije i neredovno rađaju, a kvalitet plodova je sve lošiji. Ako se fiziološko starenje jabuke ne može spriječiti, to ne znači da se njihov proizvodni period i redovna rodnost ne mogu produžiti. Naprotiv, praksa je pokazala da se odgovarajućim pomotehničkim mjerama, a prije svega rezidbom, može produžiti period punog plodonošenja voćaka. Pokazalo se da obilata i redovna rodnost ne zavise toliko od starosti stabla koliko od starosti rodnog drveta, zato se nastoji da se rezidbom rodno drvo stalno podmlađuje.
Pretjerano stvaranje rodnih elemenata na štetu prirasta znak je početka starenja rodnih grana. Zbog toga se aktivne grane jednogodišnjeg ljetorasta manje orezuju, dok rodne grane s malim vršnim prirastom treba skratiti na starije drvo, čime se podmlađuju. Da bi se jabuke u punom rodu rezidbom podmlađivale – obnavljanjem rodnog drveta, trebalo bi znati za svaku rodnu vrstu za koje vrijeme formira rodne grančice, odnosno cvijet, ne pupoljke, jer različite voćne vrste formiraju ranije ili kasnije reproduktivne organe, što prvenstveno zavisi od njihovih biološko-genetskih osobina.
Pročitajte: Orezivanje kruške – Kada i kako se obavlja?
Kod jabuke rodna grančica tek u trećoj godini donosi rod. U ovom slučaju, u prvoj vegetaciji se obrazuju rodni ljetorasti, u drugoj vegetaciji se na njima razvija kratko rodno drvo sa cvijetnim pupoljcima, a tek u trećoj godini dolazi do cvjetanja i zametanja plodova.
Kad se kod jabuke obrazuje rodno drvo, ono donosi cvijetne pupoljke nekoliko narednih godina, jer se iz cvijetnih pupoljaka koji su mješoviti, istovremeno s razvojem plodova, razvija i nova grančica. U povoljnim uslovima ishrane, nova grančica iz mješovitog pupoljka formira na svom vrhu novi cvijetni pupoljak koji sljedeće godine daje više listova i priprema novi cvijetni pupoljak. Kod jabuke, gdje obrazovanje rodnih grančica traje dvije-tri godine, istovremeno moraju postojati rodne grančice koje nose rod i drvo na kome se obrazuju rodne grančice za sljedeću godinu. Zbog toga se kod jabuke svake godine mora obnoviti samo oko 20-25% rodnog drveta.
Pravilna rezidba jabuke ima zadatak da reguliše rodnost i kvalitet plodova. Plodovi su najveći potrošači organskih materija i voćka prvenstveno njih snabdijeva tim materijama. Rezidbom bi trebalo da se reguliše količina roda smanjenjem broja cvijetih pupoljaka, odnosno broja rodnih grana koje treba održavati u takvom broju da ne ugrožavaju snabdevanje korenovog sistema organskim materijama i time poremete ravnotežu između korijena i nadzemnog dijela voćke.
Mnogobrojnim ogledima je dokazano da rezidba jabuke, kojom se odstranjuju prekobrojni pupoljci, direktno utiče na bolju oplodnju i zametanje plodova. Rezidba, takođe, povoljno utiče na kvalitet, krupnoću, obojenost i ujednačeno dozrijevanje plodova, jer od samog zametanja obezbjeđuje njihovu bolju ishranu.
